Şirketlere Cezalar, Tüketicilere Masallar

13.06.2016 tarihinde NTV’deki bir habere göre, EPDK Başkanı Mustafa Yılmaz, bazı elektrik dağıtım şirketlerinin verileri kendi lehlerine değiştirdiklerini belirlediklerini ifade etti ve denetimlerin süreceğini açıkladı.

            EPDK Başkanı, bazı elektrik dağıtım şirketlerinin kesinti kayıtlarının yetersiz olduğunu, kayıtları doğru tutmadıklarını, kayıtlarının kontrol edilmeyeceği zannı ile verileri kendi lehlerine değiştirdiklerinin tespit edildiğini,

            EPDK bünyesinde Denetim Dairesi başkanlığı bünyesinde dört ayrı (Elektrik, Doğal Gaz, Petrol ve LPG) piyasayı da denetleyecek başkanlıklar grup başkanlıkları oluşturulduğu belirtilerek özellikle elektrik dağıtım şirketleri ile görevli tedarik şirketlerinin de denetleneceğini;

            “Özellikle yüksek fatura şikâyetleri, güvence bedeli iadeleri, abonelik başvurusunda yaşanan sıkıntılar, tüketicilere süresinde cevap verilmemesi,  serbest tüketicilerin tedarikçi değişikliğinde yaşadıkları sorunların daha etkin denetleneceği, denetim süreçleri devam eden dağıtım ve görevli tedarik şirketleri hakkındaki soruşturma dosyalarının çok daha hızlı (ama belli olmayan süre) neticelendirilebileceği ifade edilmiştir.

            Basına yansıyan haberlere göre EPDK Başkanı Mustafa Yılmaz;

            Elektrik dağıtım şirketleri yükümlülüklerini yerine getirmez, vatandaşı mağdur ederse bu durumun ilgili şirketin tarifesine ceza olarak yansıyacağı belirtilmektedir.

            Buraya kadar bakıldığında sanki elektrik dağıtım sektöründe bir şeyler düzelecek gibi görünüyor fakat bu konunun uygulaması hakkında, denetim yönetmeliğinin olup olmadığı dâhil hiçbir bilgi mevcut değildir.

            Ayrıca, dağıtım veya görevli tedarik şirketine verilecek cezaların neden ilgili şirketin tarifesine yansıtılacağı ise ayrı bir soru işareti, belki de bu tarifeye yansıtma yöntemi ile izler kaybedilecek, ceza uygulanıp uygulanmadığı hakkında tüketiciler hiçbir bilgiye sahip olamayacaklardır.

            Kaldı ki, 2015 Ekim ayında doğrudan EPDK Başkanı Mustafa Yılmaz’ın kendi açıklaması ile bazı doğalgaz dağıtım şirketlerinin, 226 bin 35 abonesinden fazladan tahsil ettiği ücretin iade edileceği ifadesinde görüldüğü gibi,

            226 bin 35 aboneden fazladan tahsil edilen bir bedelin yanlışlıkla alınmış olduğu açıklaması yeterli bir açıklama değildir, bu şekilde bir yanlışlık yapılabiliyorsa ilk fırsatta başka yanlışlıkların yapılmayacağının garantisi olmadığı gibi,

            Tüketicilerin bir günlük geç ödemesinde bile gecikme faizi uygulayan, bu şirketler abonelere geri ödemelerinde, alacaklarına uyguladıkları gecikme faiziyle birlikte ödeme yapmaları sağlanabilirdi.

            Gerek ulusal basında, gerekse sektörel internet sitelerinde, EPDK’nın Petrol Dağıtım Şirketlerine cezalar uyguladığı yazılırken, elektrik ve doğalgaz dağıtım ve görevli tedarik şirketlerine herhangi bir cezai uygulama yapıldığı görülmemiştir.

            Bu durumda elektrik ve doğalgaz şirketlerinin uygulamaları cezai uygulamaya gerek görülmeyecek kadar doğru çalıştığı varsayımı ortaya çıkmakta iken, diğer taraftan EPDK’nın ise tüketicilerin mağduriyetine sebep olan elektrik şirketlerine cezai işlem uygulanacağı açıklamasını anlamakta zorlanıyoruz.

            En basitinden dilekçesine bile cevap alamayan tüketici, ticari kalite yönetmeliğine göre ilgili şirketten tazminat alacak olsa bile, bu güne kadar uygulanmamakta olduğu gibi, EPDK ise bu konulara duyarsız kalmaktadır.

            Şimdilik sektörün günah keçisi petrol dağıtım şirketleridir, beklenti ise tüm piyasanın gerçek anlamda denetlenmesi ve mağduriyetlerin yaşanmamasıdır.

Coşkun Tezel

coskuntezel44@gmail.com

Kayıp/Kaçak Bedelinin Faturası Tüketiciye Kesildi.

Uzun zamandır gündemde olan Elektrik Piyasası Kanununda değişiklik yapılmasına dair kanun 17 Haziran 2016 tarih ve 29745 sayılı Resmi Gazetede yayımlandı. Böylelikle şimdiye kadar kanunla alınan TRT fonu, Belediye Tüketim Vergisi, K.D.V.ve Enerji Fonu dışında kalan ve şimdiye kadar kurul kararı ile alınan diğer tüm bedeller de kanun kapsamına alınmıştır. Bu düzenlemeyle;

“Teknik ve teknik olmayan kayıp: Dağıtım sistemine giren enerji ile dağıtım sisteminde tüketicilere tahakkuk ettirilen enerji miktarı arasındaki farkı oluşturan ve maliyeti etkileyen; teknik kayıp ve/veya kaçak kullanım gibi sebeplerden kaynaklanan ve teknik bir sebebe dayanmayan kaybı” diyerek teknik ve teknik olmayan (kaçak kullanım) tanımı yapılmış,

Kanunda,”… teknik ve teknik olmayan kayıplara ilişkin hedef oranlar bu kayıpları düşürmeyi teşvik edecek şekilde Kurul tarafından belirlenir.” Denilerek, dağıtım şirketlerinin hedef kayıp oranlarını düşürmeyi teşvik edileceği belirtilmekle kalınmış olup, hedefi aşan dağıtım şirketleri hakkında herhangi bir yaptırımdan bahsedilmemiş iken,

“İlgili faaliyete ilişkin tüm maliyet ve hizmet bedellerini içeren Kurul onaylı tarifelerin hüküm ve şartları, bu tarifelere tabi olan tüm gerçek ve tüzel kişileri bağlar. Bir gerçek veya tüzel kişinin tabi olduğu tarifede öngörülen ödemelerden herhangi birini yapmaması hâlinde, söz konusu hizmetin durdurulabilmesini de içeren usul ve esaslar Kurum tarafından çıkarılan yönetmelikle düzenlenir.” Hükmü ile tüketicinin ödemelerini kayıp/kaçak bedeli de dâhil eksiksiz ödemelerinin gerekliliği, ödenmemesi halinde hizmetin durdurulması yani elektriğin kesilmesi ile tüketicilerin idari olarak da cezalandırılabileceği ifade edilmektedir.

Böylelikle elektrik satış tarifeleri adı altında aşağıdaki tüm kalemler yasal hükme bağlanarak, düzenlemelerin ise EPDK kurullarınca yapılacağı belirtilmiştir.

Dağıtım tarifeleri

·         Dağıtım sistemi yatırım harcamaları

·         Sistem işletim maliyeti

·         Teknik ve teknik olmayan kayıp maliyeti

·         Kesme-bağlama hizmet maliyeti

·         Sayaç okuma maliyeti,

·         Reaktif enerji maliyeti

             Perakende satış tarifeleri

Kanuna eklenen bir madde ile “Kurum tarafından gelir ve tarife düzenlemeleri kapsamında belirlenen bedellere ilişkin olarak yapılan başvurularda ve açılan davalarda; tüketici hakem heyetleri ile mahkemelerin yetkisi, bu bedellerin, Kurumun düzenleyici işlemlerine uygunluğunun denetimi” ile sınırlandırılmıştır.

            Sonuç olarak, tüm yükümlülüklerin tüketiciye yüklendiği, hedef kayıp/kaçak oranlarını tutturamayan dağıtım şirketlerine hiçbir yaptırım öngörmeyen sadece, yöntemi belli olmayan kaçak/kayıp oranlarını düşürmenin teşvik edileceği bir sistemde başarı sağlamak pek kolay olmayacaktır.

            Bu neticelere göre tüketiciler, artık Tüketici Hakem Heyetleri veya görevli Mahkemelere müracaat yoluyla ödemiş oldukları kayıp/kaçak bedellerini geri alamayacakları bir dönem başlamış bulunmaktadır.

Coşkun Tezel

coskuntezel44@gmail.com

Suç İsnat Ederken, Suçunu İtiraf Etmek

Bir Elektrik dağıtım şirketi, kaçak elektrik kullandığını iddia ettiği müşterisine özrü kabahatinden büyük bir yazı göndererek bilgilendirmiş,

             “…kaçak elektrik kullanımı yasalar karşısında bir suç olup, vicdani olarak da kul hakkına girilmesi anlamına gelir” diye, açıklamaya muhtaç bir metinle başlayan,

            Tüketiciye gönderilen yazı “Tüketici Hizmetleri Yönetmeliği’nin 26. Ve 27. Maddesi kapsamında yapılan ön tespitler sonucunda şahsınız/İşletmeniz adına 30. Madde kapsamında hesaplanan aşağıdaki yazılı bedeli……”  diyerek devam ediyor.

            Açıklamada zikredilen 26.maddenin;

            2. fıkrasında “……kaçak elektrik enerjisi tüketildiğine dair bir şüpheye sebep olacak bir bulguya rastlanılması halinde bu Bölüm uyarınca belirlenen yöntemler çerçevesinde kaçak tespit süreci başlatılır.”

3.paragrafında ise, “ Kaçak elektrik enerjisi tüketiminin tespit edilmesinde, ilgili tüzel kişinin tespitini doğru bulgu ve belgelere dayandırması ve tüketici haklarının ihlal edilmemesi esastır. Kaçak işleminin başlatılması için bu sürecin sonunda kaçak elektrik enerjisi kullanımının tespiti gereklidir.” İfadesi herhangi bir açıklamaya ihtiyaç duymayacak kadar net olarak ifade edilmiştir.

Buna göre, hiçbir dağıtım şirketi ön tespite dayanarak, tüketiciye kaçak elektrik kullanımı işlemi yapamaz. 30.madde hükümlerinin uygulanabilmesi için işlemin mutlaka doğru bilgi ve belgeye dayandırılması şarttır.

Şirket ise ön tespit sonucu tüketiciye kaçak elektrik işlemi yaptığını itiraf ederek kendi suçunu sabit hale belirtmiştir.

27.Maddenin c. Fıkrasında “…Ek-1 kaçak tutanağı düzenleneceği” belirtilmiş olmasına rağmen, dağıtım şirketi ek-1 formu düzenlemiş olsa bile tüketiciye göndermemiş böylece suçun işleniş şekli tüketiciye bildirilmemiştir.

Bilgilendirme yazısının 3.Paragraftaki “şahsınız/işletmeniz” ifadesinden de anlaşılacağı üzere bilgilendirme yazısı, kaçak elektrik işlemi yapılmış abonelere gönderilmek üzere standart olarak yazılmış, yani şirket abonelerine kişisel bir bilgilendirme yapmayı bile çok görmüş,

İfadenin devamında ise abonenin,

Kanıt ve belgelerle son ödeme tarihine kadar itiraz etmesi halinde itirazın inceleneceği,

Yine aynı açıklama metninin 4.paragrafında kanıt ve belgelerin itiraz müracaatında ibraz edilememesi halinde ise itirazın değerlendirmeye alınmayacağı ifade edilmiştir.

Aşağıda görülen belge ile abone sadece kaçak elektrik kullanımı ile suçlanmış, kullanıcıya suçun işleniş şekli bilgi ve belgeler verilmemiştir.

Bu durumda kullanıcının kendisini savunması beklenebilir mi, nasıl işlendiği belli olmayan bir suçu işlemediğini savunmak mümkün müdür?

Kaldı ki, suç’u isnat eden ispatla yükümlü iken, kullanıcıyı suç şeklini bilmeden savunmaya davet etmek nasıl bir ruh halidir.

Şirketin kendi tabiri ile (şayet “kul” tanımından, sadece kendilerine kul olmayı anlamıyorlarsa) yaptığı uygulama (ister kul hakkı, ister insan hakkı olarak kabul edin) sonuçlarına göre hakkın ihlali değil resmen gaspı gerçekleşmiştir.

            Tüketici kaçak elektrik kullanmış da olabilir, ama bu dağıtım şirketinin tüketici hakkında idam cezası anlamına gelecek keyfi uygulamalar yapma hakkını vermez, yasa ve yönetmeliklerde belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde idari yaptırımlarını yapma yetkisini kullanarak işlemi sonuçlandırabilir.

Bırakın kul veya insan hakkına girmeyi (ne demekse?) ihlalini veya gaspını, suçu isnat edene ait olan suçu ispat yükümlülüğünü bile tüketiciye yüklemeye çalışmakla bir taraftan tüketici hakkı ihlal edilirken, diğer taraftan ön inceleme neticesinde tüketiciye kaçak elektrik işlemi uygulayarak suçunu itiraf etmiştir.

Coşkun Tezel

coskuntezel44@gmail.com

Kayıp/Kaçak Bedelinde Korunanlar ve Soyulanlar.

Elektrik Piyasası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun teklifi TBMM’den geçti, fakat dikkat çeken maddelerden biri de kayıp/kaçak bedelinin tüketicilerden alınmaya devam edilmesi artık kanun maddesine girmiş oldu, aynı konuda birkaç hafta önce;

EPDK Başkanı Mustafa Yılmaz, bir söyleşisinde Kayıp/Kaçak bedelleri konusunda şirketleri de tüketicileri de koruduklarını ifade etmiştir, oysa elimizdeki verilere bakıldığında tüketicilerin korunmadığı hatta görevini yerine getirmeyen bazı yöneticiler yüzünden sadece tüketicilerin değil,

Bebek maması veya kefen bezi üreten bir Sanayicinin ödediği elektrik faturasındaki kayıp kaçak bedelini maliyetlerine yansıtması nedeniyle dünyaya gelişinden gidişine kadar her vatandaş doğrudan veya dolaylı olarak olumsuz etkilenmekte ve iddia edildiği gibi tüketiciler korunmamaktadır.

Kaçak Kayıp Hedefleri
		2011	2012	2013	2014	2015	2016
Dicle	Hedef	60.96%	50.63%	42,06%	34,93%	29.01%	71.62%
	Revize			71.07%	59.03%	49.03%
Vangölü	Hedef	46.15%	38.33%	31.84%	26.45%	21.97%	60.16%
	Revize			52.10%	43.27%	35.94%
Aras	Hedef	22.92%	19.04%	17.62%	16.30%	15.08%	31.68%
	Revize			25.70%	21.35%	17.73%
Çoruh	Hedef	10.90%	10.39%	10.15%	10.15%	10.15%	9.35%
Fırat	Hedef	12.59%	11.65%	11.11%	10.59%	10.09%	9.74%
Çamlıbel	Hedef	7.72%	7.36%	7.02%	6.92%	6.92%	7.93%
Toroslar	Hedef	9.38%	8.94%	8.52%	8.12%	7.74%	13.59%
	Revize			11.80%	11.25%	10.72%
Meram	Hedef	8.59%	8.28%	8.28%	8.28%	8.28%	7.90%
Başkent	Hedef	8.46%	8.07%	7.88%	7.88%	7.88%	8.00%
Akdeniz	Hedef	8.86%	8.45%	8.05%	8.02%	8.02%	9.66%
Gediz	Hedef	8.48%	8.08%	7.70%	7.34%	7.00%	8.47%
Uludağ	Hedef	6.96%	6.90%	6.90%	6.90%	6.90%	7.55%
Trkaya	Hedef	7.70%	7.70%	7.70%	7.70%	7.70%	7.15%
Ayedaş	Hedef	7.12%	6.79%	6.61%	6.61%	6.61%	7.61%
Sedaş	Hedef	7.66%	7.31%	6.96%	6.64%	3.33%	6.33%
Osmangazi	Hedef	7.21%	7.21%	7.21%	7.21%	7.21%	7.77%
Boğaziçi	Hedef	9.12%	8.69%	8.28%	7.90%	7.57%	9.60%
Kayseri	Hedef	10.01%	10.01%	10.01%	10.01%	10.01%	7.44%
Aydem	Hedef	9.80%	9.34%	8.90%	8.49%	8.09%	7.92%
Akedaş	Hedef	10.03%	10.03%	10.03%	10.03%	10.03%	7.46%
Yeşilırmak	Hedef	10.35%	9.87%	9.41%	8.97%	8.78%	8.50%
2015 Elektrik birim fiyatı (vergi ve Fon hariç)
	kwh/Tl	kwh/Tl	kwh/Tl	kwh/Tl	kwh/Tl	kwh/Tl
Tarih	En.Bed.	K/K Bedeli	Dağ.Bed.	Per.H.Bed	İlet.Bed.	Toplam
01.01.2015	0,216738	0,040497	0,037104	0,007397	0,008748	0,310484
01.04.2015	0,214581	0,039566	0,037437	0,009952	0,008949	0,310485
01.07.2015	0,201285	0,055182	0,038110	0,006916	0,008992	0,310485
01.10.2015	0,198545	0,055155	0,040051	0,007233	0,009501	0,310485

Tabloda görüldüğü gibi, kayıp/kaçak hedefleri dağıtım şirketleri lehine yükseltilirken,  tüketici lehine hiçbir iyileştirme olmadığı gibi, birim fiyatlarda da tüketici lehine bir düzenleme görülmemektedir.

EPDK Başkanı Mustafa Yılmaz, yüksek kayıplı bir dağıtım bölgesinde uyguladıkları bir projenin başarılı sonuçlarını gördüklerini ifade etmişlerdir, demek ki gayret edildiği durumlarda kayıp/kaçağın düşürülmesi gayet mümkündür, önemli olan uygulanacak strateji ve tüketici güvenini kazanmaktır.

Yüksek kayıplı bazı dağıtım bölgeleri kayıp/kaçak oranlarını düşürmek için gayet gösterir ve sonuç alırken,

Yüksek kayıplı bir şirketin Genel Müdürü ise TCK.168.maddesine göre, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası olan kaçak kullanımını azmettirme suçu ile, yine TCK.257 maddesine göre sonucunda kamu zararı oluşmuş Görevi Kötüye Kullanma suçunu işlediği halde hakkında, Enerji Bakanlığı ve EPDK suç duyurusunda bulunmuş veya herhangi bir Cumhuriyet Savcılığı tarafından bir kamu davası açılmış mıdır?

(İşlenen suçun videosunu görmek isteyenler linki tıklayabilir)

http://alkislarlayasiyorum.com/icerik/261586/dedas-genel-muduru-elektrigi-kacak-kullaniyorsan-kullan-ama-israf-etme

Yoksa ilgili dağıtım bölgesinde hakkında kaçak tutanağı düzenlenmiş tüketicilerden hakkında savcılığa suç duyurusu bulunanlar ifadelerinde, hakkında savcılığa suç duyurusu bulunmayanlar ise kendileri doğrudan suçu işleyen hakkında savcılığa suç duyurusunda bulunarak bu suçu şirket Genel Müdürünün azmettirmesi sonucu işlediklerini ifade etmeleri mi bekleniyor?

TBMM Genel Kurulu’nda, Elektrik Piyasası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun teklifinin görüşülmesi sırasında AB ve ABD’den örnekler verilerek kayıp kaçağın AB ve ABD’de tüketicilere yansıtıldığı ifade edilmiştir, kıyaslamayı doğru yapabilmek için AB’de veya ABD’de herhangi bir dağıtım şirketi yetkilisinin tüketicilerini kaçak kullanımına azmettirmiş olması görülmüş müdür? Azmettirmişse sonuçları ne olmuştur? Diye bakmak gerekir, yoksa kıyaslama eksik olur.

Kayıp/Kaçak ile mücadelede yetersiz kalan şirketlere hiçbir yaptırım uygulanmadan tüm zararın tüketicilerden karşılanmaya devam edilmesi ile hiçbir dağıtım şirketi yetkilisi kayıp/kaçak’la mücadele etme gereği duymayacaktır.

Ayrıca kayıp/kaçak’la kaynağında etkin mücadele edilebilmesi için,  yasal altyapıda ciddi düzenlemeler yapılarak, karşılıksız yararlanma suçunu işleyen yani kaçak elektrik kullananlar için ciddi yaptırımlara ihtiyaç bulunmaktadır, fakat burada dağıtım şirketlerinin de kayıp/kaçak ekiplerinin özenle seçilmesi, hatalı işlem yaparak tüketici haklarını ihlal edenlerin de ciddi anlamda cezalandırılmasına ihtiyaç duyulmaktadır.

Kanunlar, suçu işleyen, azmettiren veya tüketici haklarını ihlal edenlere de eşit şekilde uygulanmalıdır, aksi durumda kayıp/kaçak ile mücadelede başarı kazanmak gerçekleşmeyecek bir hayal olmaktan ileri gitmeyecektir.

Coşkun Tezel

coskuntezel44@gmail.com