Elektrik Faturası Açıklamaları

Son zamanlarda tüketicilerin yoğun olarak sorguladıkları elektrik faturası detayları hakkında, tüketicileri bilgilendirmek amacı ile en basit ve anlaşılır şekilde açıklamaları yapmak gereğini duydum, yine de tüketicilerin sorularını en kısa sürede cevaplandırmaya devam edeceğim.

Abone Grubu: 15.01.2004 tarih ve 25347 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan, 30.12.2015 tarih ve 5999-3 sayılı kurul kararı ile tadil edilen kavramlar çerçevesinde uygulanan tüketim grupları.

Tarife Grubu: Abone grubu içinde kalmak kaydıyla seçilen, tek terim, çift terimli, tek zamanlı veya üç zamanlı fiyatlandırma grubu

Çarpan: Son Endeks ile ilk endeks farkının çarpılacağı katsayı göstergesidir, ölçü sisteminde akım trafosu ve/veya akım trafosu ve gerilim trafosu bulunan tüketicilerde çarpan akım ve/veya akım ve gerilim trafosunun dönüştürme oranları ile bulunan katsayı ile çarpılarak, (diğer tüketicilerde çarpan bir olarak uygulanır)

Aktif İlk Endeks: Bir önceki faturada tespit edilen son gösterge, (bir önceki faturadaki son Gündüz, Puant ve Gece göstergelerinin toplamı.)

Aktif Son Endeks: Yeni okunan gösterge, (Gündüz, Puant ve Gece göstergelerinin toplamı.)

Endüktif İlk Endeks: Mesken, Tek fazla beslenen ve Aydınlatma aboneleri hariç, Sözleşme gücü 9 kW ve daha büyük olan abonelerden endüktif ve kapasitif ölçümü yapabilen sayacı olan abonelerin bir önceki faturalarında tespit edilen son endüktif gösterge.

Endüktif Son Endeks: Mesken, Tek fazla beslenen ve Aydınlatma aboneleri hariç, Sözleşme gücü 9 kW ve daha büyük olan abonelerden endüktif ve kapasitif ölçümü yapabilen sayacı olan abonelerde tespit edilen son endüktif gösterge,

Kapasitif İlk Endeks: Mesken, Tek fazla beslenen ve Aydınlatma aboneleri hariç, Sözleşme gücü 9 kW ve daha büyük olan abonelerden endüktif ve kapasitif ölçümü yapabilen sayacı olan abonelerin bir önceki faturalarında tespit edilen son kapasitif gösterge.

Kapasitif Son Endeks: Mesken, Tek fazla beslenen ve Aydınlatma aboneleri hariç, Sözleşme gücü 9 kW ve daha büyük olan abonelerden endüktif ve kapasitif ölçümü yapabilen sayacı olan abonelerde tespit edilen son kapasitif gösterge,

(+/-) Kwh : Önceki dönem faturalarında alınmamış veya fazla alınmış tüketim Kwh’ının ilave veya tenzil miktarı.

Trafo Kaybı: Müstakil trafodan beslenen abonede, ölçme alçak gerilim tarafında (0.4 kV) yapılırsa faturalama dönemindeki aktif ve reaktif enerji faturaya ilave edilecek tüketim miktarı,

Tüketim: Son endeks ile ilk endeks farkının çarpan katsayısı ile çarpılarak bulunan değere eğer varsa trafo kaybı ilavesi ile (+/-) Kwh değeri hesabı ile bulunan hesaplamaya esas değer.

Birim Fiyat: Tarife grubuna uygulanan birim fiyat.

Tüketim Tutarı: Aktif enerji birim fiyatı ile kayıp/kaçak birim fiyatı toplamı ile tüketilen aktif enerji toplamı

Kayıp Kaçak Bedeli: EPDK kararı ile tespit edilmiş olan birim fiyatın tüketimle çarpımı sonucu alınan bedel (Şu anda faturalarda açık olarak görülmüyor, kayıp/kaçak birim fiyatı, enerji birim fiyatına ilave edilerek tüketim tutarı içersinde hesaplanıyor)

Per.Sat.Hiz.Bedeli: EPDK kararı ile tespit edilmiş olan birim fiyat ile tüketim toplamının çarpımı ile bulunan bedel (mevcut durumda dağıtım bedeli içinde alınmaktadır)

PSH (Sayaç Okuma Bedeli: EPDK tarafından tarifeye konulmuş hizmet birim fiyatıdır, (mevcut durumda dağıtım bedeli içinde alınmaktadır)

İletim Sistemi Kullanım Bedeli: EPDK kurul kararı ile TEİAŞ gelirleri kapsamında düzenlenmiş olup mevcut durumda (dağıtım bedeli içinde alınmaktadır)

Dağıtım Bedeli: EPDK tarafından tarifeye konulan Tüketim miktarı üzerinden alınan bedel (mevcut durumda Sayaç okuma, Perakende Hiz.Dağ.Bed.gibi bedeller bu başlık altında alınmaktadır)

Sözleşme Gücü: Tüketicin tedarikçi ile yaptığı sözleşme gücü.

Güç Aşımı: Çift terimli tarifeyi seçmiş veya zorunlu olarak çift terimli tarife sözleşmesi yapmış olan tüketicilerin sözleşmede belirtilen gücü aşan miktar

Güç Tutarı: Çift terimli tarifeyi seçmiş veya zorunlu olarak çift terimli tarife sözleşmesi yapmış olan tüketicilerden, sözleşmede belirtilen güç üzerinden birim fiyat ile çarpımı ile bulunan bedel

Güç Aşımı Tutarı: Çift terimli tarifeyi seçmiş veya zorunlu olarak çift terimli tarife sözleşmesi yapmış olan tüketicilerden sözleşmelerindeki gücü aşanlardan aşılan güç ile tarife çarpımı ile bulunan bedel

Emre Amade K.Bedeli: Bir üretim tesisi ile müşterileri ve/veya iştirakleri ve/veya serbest tüketiciler arasında özel direkt hat tesis edilmesi halinde tüketiciler adına üreticilere uygulanan bedel

Enerji Fonu:  04.01.2014 tarih ve 3096 sayılı kanunun geçici 4.maddesi olarak çıkarılıp 25.05.1986 tarih ve 3291 sayılı kanunla düzenlenen yüzde oranlı bir fon bedelidir.

TRT Payı: 04.12.1984 tarih ve 3093 sayılı Türkiye Radyo-Televizyon Gelirleri Kanunu gereğince elektrik tüketicilerinden alınacak olan vergi miktarı,

Elektrik Tüketim Vergisi: Belediye Gelirleri Kanunu kapsamında tüketim miktarı üzerinden yüzde olarak oransal hesaplanarak tahsil edilerek ilgili belediyeye ödenecek olan miktar.

(+/- Tutar): Önceki dönemlerden bakiye kalan tüketim dışı borç veya alacak tutarı

Kesme Bağlama: Borçtan dolayı tüketicinin elektriğinin kesilip açılması nedeniyle doğan alacak

Sayaç Sökme Takma: Tüketicinin sayacının sökülmesi veya değiştirilmesi sonucu doğan alacak

Sayaç Ayar Bakım: Tüketicinin talebi ile sayacın sökülerek kalibrasyon testi sonucu doğan bedel

Yuvarlama Güncel Dönem: Mevcut faturada ödenecek tutarın küsuratlardan tam’a iblağ edilmesi için ilave veya tenzil tutarı

Yuvarlama Önceki Dönem: Bir önceki dönem faturasında uygulanıp dönem faturasına yansıtılacak yuvarlama bedelinden kalan borç/alacak miktarı

Demand (kW): Ay içerisinde çekilen maksimum güç göstergesi, (çift terimli abonelerde faturalandırma parametresi olarak alınır)

Demand Çarpan: Demand’ı belirlemek üzere demand göstergesinin çarpım katsayısı

Demand Gösterge: Sayaçtan okunan çarpan katsayısı ile düzeltilmemiş ham gösterge

Güç Birim Fiyatı: Çift terimli tarifeden elektrik alan tüketicilerin sözleşme güçleri ile çarpılarak tarife birim fiyatı

Güç Aşımı Birim Fiyatı: Çift terimli tarifeden elektrik alan tüketicilerin ölçülen güçlerinin sözleşme gücünden fazla olması durumunda, sözleşme gücünü aşan gücün fiyatlandırılacağı tarife

Gerilim Trafo Oranı: Gerilim trafosu etiket değeri

Akım Trafo Oranı: Akım trafosu etiket değeri

Günlük Ortalama Tüketim: Son bir yıl boyunca günlük ortalama tüketiminizi gösteren informatik bilgi.

Yıllık Tüketim: Serbest tüketici kararınızı etkileyecek informatik bilgi.

İlk Okuma: Önceki faturadaki son tüketim tespit veya Faturalamaya esas tüketim değerinin ilk tespit tarihi

Son Okuma: Faturalamaya esas tüketim değerinin tespit tarihi

Okuma Saati: Tesisinizdeki elektrik sayacının okuma saati

Tebliğ Tarihi: Adınıza düzenlenen faturanın tebliğ tarihi

Ekip: Sayaç okuma işlemini yapan kişinin ekip kodu.

Sonraki Okuma Dönemi: Sayacınızın bir sonraki okuma dönemi

Fatura Tutarı: Ödenecek tutar

Coşkun Tezel

coskuntezel44@gmail.com

Tarımsal Sulama Tesislerinde Güneş Enerji Sistemleri Desteği.

29 Nisan 2016 tarih ve 29698 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Kırsal Kalkınma Destekleri Kapsamında Bireysel Sulama Sistemlerinin Desteklenmesi Hakkında Tebliğ” kapsamında,

             Tarla içi damlama sulama ve yağmurlama sulama sistemleri gibi sulama sistemleri de dâhil olmak üzere, Güneş Enerjili Sulama sistemleri de program kapsamında Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından desteklenecektir, bu kapsamda;

            Her il için Tarım Reformu Genel Müdürlüğü tarafından tahsis edilen ödenek miktarı kadar başvuruya hibe desteği sağlanacağı belirtilmiştir.

            Tebliğ kapsamında kabul edilen başvurularda mal alım bedelinin, gerçek kişiler için 100.000,- Tl, Tüzel kişilerde ise 200.000,- Tl.’ye kadar olan kısımlarında KDV hariç doğrudan % 50 oranında destekleneceği, limiti aşan mal alımlarında ise limiti aşan bölümlerin yatırımcılar tarafından karşılanacağı belirtilmektedir.

            Ayrıca daha fazla bilgi edinmek isteyen üreticiler Tarım Reformu İl Müdürlüğü, İl Proje Yürütme birimlerinden alınacağı gibi,

            Hibe dışındaki finansman ihtiyacı konusunda düşük veya faizsiz orta vadeli kredi imkânları bulabilecekleri Sulama Birliği Kooperatiflerinden bilgi alabilirler.

            İl proje Yürütme birimlerinin başvuru dosyası hazırlama sorumluluğu olmadığı gibi, başvuru sahipleri başvuru formlarını ve dokümanlarını Tarım Reformu Genel Müdürlüğünün internet sitesinden,

http://www.tarim.gov.tr/TRGM/Duyuru/291/Bireysel-Sulama-Sistemlerinin-Desteklenmesi-Hakkinda-Teblig-Ve-2016-Yili-Uygulama-Rehberi-Yayinlandi

            Linkinden temin edebilecekleri gibi, başvuruların hazırlanmasında bir uzmandan veya uzman bir kurumdan destek almaları daha faydalı olabilir.

            Hibe desteğinden faydalanabilmek için, başvuruların 45 günlük süre içerisinde tamamlanması gerekirken, diğer taraftan her il için belirlenen hibe desteği ödeneği limiti dolmadan müracaatların tamamlanmış olması gerekmektedir.

Günümüzde birçok üreticinin finansman ihtiyaçlarını bizzat karşılayarak tesis ettiği, yenilenebilir ve işletme giderleri neredeyse sıfır olan bir tesise sahip olabilmek için bu destek oldukça önemli bir fırsattır.

Enerji kaynağına erişim imkânı olmayan, enerji kaynağına erişim imkanı kısıtlı olan veya enerji kaynağına erişimde sorun olmayan fakat enerji faturası tutarını yüksek bulan üreticiler, arazi ve suya erişim ile kendi imkanları çerçevesinde,

Şebekeye bağlı (On-Grid) veya şebekeden bağımsız (Off-Grid) güneş enerji sistemlerini, bu hibe desteğinden faydalanarak tesis edebilir, böylelikle sulama ihtiyaçlarını bağımsız ve düşük maliyetle karşılayabilirler.

Asıl önemli olan ise, düşünülen sulama tesisinin başvurusunun kabulü ve verimli bir tesis kurulumu için tüm teknik detayların titizlikle yapılması ile uygulanabilir bir projenin hayata geçirilebilmesi için doğru şirketlerle çalışmak gerekecektir.

Coşkun Tezel

coskuntezel44@gmail.com

Elektrik Sektöründe Stres Testi

ELDER tarafından Trabzon’da düzenlenen 9.Sektör toplantısına özellikle, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat ALBAYRAK,  EPDK Başkanı Mustafa Yılmaz ve ELDER Yönetim Kurulu Başkanı Nihat Özdemir’in ifadeleri damga vurdu.

            Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat ALBAYRAK, 9.Sektör toplantısında önümüzdeki beş yıla yönelik hedef ve planların masaya yatırılacağını ifade ederek. Elektrik Dağıtım Şirketlerinin 2015-2020 yılları arasında 18 Milyar Tl. Yatırım yapacağını açıklamış,

            Toplantının basına kapalı bölümünde elektrik dağıtım şirketi yetkililerine, Danışmanları ile dağıtım şirketlerinin çağrı merkezlerini denetlettiğini ifade eden Enerji Bakanı Berat Albayrak, Mart ayı içerisinde yaptırdıkları müşteri memnuniyet anketinde;

            Elektrik kesilmesi sıklığı, kesinti zamanında dağıtım şirketine ulaşım rahatlığı, 6 ay içerisinde elektrik şirketine işinin düşüp düşmediği, işi düşenlerin dağıtım şirketinin kendileri ile ilgilenip ilgilenmediği sorularına aldıkları cevaplarla dağıtım şirketlerinin performansından memnun olmadığını dile getiren Enerji Bakanı Berat Albayrak,

            Elektrik dağıtım şirketlerinin;

            Tedarik Kalitesi ve Sürekliliği, Yatırımlar, Müşteri Hizmetleri ve Kurumsal İletişim şeklinde müşteri memnuniyetini belirleyecek 4 temel kriterde sürekli olarak denetlenerek dağıtım şirketlerinin düzenli karneleri olacağını belirtmiştir.

            Toplantıda, EPDK Başkanı Mustafa Yılmaz ise;

            Elektrik ticaretinde serbest piyasaya geçişle tüm maliyetleri karşılayan tüketicinin asıl patronun tüketici olduğu, üçüncü tarife dönemi başlamasına rağmen tüketiciye sunulan hizmet kalitesinde istenilen noktaya gelinemediğini, ayrıca ulusal siber güvenlik stratejisini yayınladıklarını hatırlatarak yükümlülüklerin ve koordinasyon ve yönetimin de EPDK tarafından yapılacağını belirtmiştir.

            Aynı toplantıda ELDER Başkanı Nihat Özdemir ise;

            Günümüzde aslolanın tüketici memnuniyeti olduğunu, Tüketici nezdinde algıyı belirleyen en temel konunun ise elektrikteki kayıp/kaçak bedeli olduğunu, 

            Kayıp/kaçak oranlarındaki azalmalara rağmen kamuoyunun düşüncesini değiştirmenin mümkün olmadığı, kendilerinin ne söylediğinin değil tüketicinin ne anladığının önemli olduğunu, önümüzdeki beş yılın dağıtım şirketleri açısından stres testi niteliği taşıdığını belirtmiştir.

            En üst makamlardan yapılan bu açıklamalar ve sektördeki sorunların varlığının dile getirilmesi oldukça önemli bir gelişme, fakat sorunların çözümü hakkında hiçbir doyurucu açıklama olmaması da o kadar düşündürücü, zira yıllar önce EPDK tarafından hazırlanmış olan elektrik dağıtım sektöründeki denetim yönetmeliğinin bile rafa kalkmış olduğu görülmektedir.

Şirketlerin iç denetimleri kendilerini ilgilendirir, ama EPDK Başkanı Mustafa Yılmaz’ın dediği gibi tüm maliyetleri karşılayan tüketici ve kamu haklarının korunması ise kamu adına yapılacak denetimlerle korunabilir,

Bu kadar karmaşık bir sektörde doğal olarak haklarını ve yükümlülüklerini tam olarak bilemeyen tüketicilerle yapılan anketlerden doğru bir sonuç çıkmayacağı da aşikârdır, denetimin asıl amacı idarenin gelişmesi ve tarafların haklarının korunması olduğuna göre, denetimlerin objektif kriterlere göre yapılması zorunludur zira denetimlerin disiplin hukuku, ceza hukuku ve kamu zararının tazmini karşılanması açısından hukuki sonuçları vardır.

Anket sonuçlarına göre objektif karar, ceza veya tazminat hükmü verilemeyeceğine göre yapılacak işlemler de denetim özelliğini taşımayacak demektir.

Dağıtım sektörünün özelleştirilmesinden beri ilk defa üst düzey ve üst perdeden tüketici memnuniyetinin dile getirilmesi oldukça önemlidir, ancak aniden gelişen bu farkındalığın asıl sebebinin tüketici memnuniyeti olduğu mu?

 Yoksa yakın bir süre sonra, 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanununda yapılacak olan değişiklikte tüketici aleyhine yapılacak düzenlemeler nedeniyle oluşması beklenen tüketici tepkilerini asgari düzeye indirmek mi, bunu yakın gelecekte göreceğiz.

Coşkun Tezel
coskuntezell44@gmail.com

Dersimiz Venezuella.

Elektrik üretiminin yüzde 63’nü ülkesindeki hidroelektrik santrallerinden karşılayan, buna karşılık 2003- 2012 yılları arasında elektrik tüketimi yüzde 49 artarken, toplam kurulu güç sadece yüzde 28 artmış.

            Ülkede konutlarda elektriğin fiyatı 2013 yılından beri sabit olarak 0,03 $/kwh olmasına rağmen pek çok konutta elektrik sayacının bulunmadığı, geri kalanın da yeteri kadar denetlenmediği, satışa sunulan toplam elektriğin yüzde 40’ının kayıp/kaçak olduğu tahmin ediliyor.

            Buna rağmen son yıllarda yaşanan kuraklığın da etkisiyle, hidrolik santrallerde üretimin düşmesi sonucunda Diesel jeneratörlerle üretimin arttırılması çabası da yeterli olmayınca, kaçınılmaz olarak büyük elektrik krizi de başlamıştır.

            Krizi önceden görüp önlem alamayan yönetim ise, kriz çıktığında krizi yönetmek adına Devlet Başkanı Nicolas Maduro’nun tasarruf önlemleri çerçevesinde,

Uygulanmakta olan günlük 4 saatlik elektrik kesintisinin yanında önce kamu kurumlarında iki ay boyunca Cuma günlerini de tatil ilan etmiş, alınan bu tedbirlerin yeterli olmadığını görünce bu sefer yeni tedbir paketinde,

            Devlet Başkanı yardımcısı Aristobulo Isturiz yeni tasarruf paketinde zorunlu hizmetler dışında, kamu çalışanlarının haftada iki gün çalışacağını ifade etmiştir.

            Her ne kadar çıkan bu elektrik krizi yönetilmeye çalışılmış olsa da, alınan önlemlerin bu sefer diğer sektörler üzerinde yıkıcı etki yarattığı gözlemlenmektedir.

            Ülkemizde 2015 yılı verilerine göre elektrik üretim kaynakları çeşitliliği açısından, toplam üretimin;

            % 37,8’i Doğalgaz, % 28,4’ü kömürden, % 25,8’i hidrolik kaynaklardan, % 4,4’ü rüzgârdan, % 1,3’ü jeotermalden üretilerek üretim kaynaklarında çeşitlilik sağlasa da üretim kaynaklarından bir bölümünde dışa bağımlı olunması üretim riskini ortadan kaldırmamaktadır.

Buna rağmen bir elektrik krizinin tek nedeninin üretim kaynakları olmadığı, iletim ve dağıtım hatları kapasitesi, fiyat politikası ve tasarrufun önemi de oldukça fazladır. Fakat fiyat politikasının da, kaçak elektrik kullananlar üzerinde belirleyici bir etkisi olmadığı gibi, yanlış fiyat politikaları ise iki ucu keskin bıçak gibi tehlikeli olarak ya üretim üzerinde negatif etki yaratma, ya da kaçak kullanımı arttırabilecek etki de gösterebilmektedir.

Bu gün için elektrik üretiminde bir sorun olmasa da, üretilen bu elektriğin iletimi ve dağıtımı da üretim kadar önemlidir.

Belki en düşük bütçeli önlem enerji tasarrufunu teşvik etmektir ama enerji haftasında bile enerji tasarrufunun önemi anlatılmamakta, enerji tasarrufunun öneminin geniş kitlelere duyurulması konusunda yeterli bir çaba gösterilmemektedir.

Yetkililer, mutlaka gerekli planlamaları en iyi şekilde yapmışlardır ve tüm planlamaları hazırdır fakat

            Son bir yılda lokal kesintileri saymazsak bile, sebebi ister iletim ve dağıtım sistemi sorunları, ister sistem güvenliği, ister üretim kaynakları tedariki isterse denetimsiz tüketim olsun iki defa çok sayıda ili etkileyen ve uzun süreli elektrik kesintisi yaşadığımız dikkate alınırsa,  bir şeylerin yolunda gitmediği gibi bir düşünce tüketicilerin aklından da çıkmıyor.

            Belki Ülkemizin Venezualla olmadığı burada kolay, kolay bir elektrik krizi çıkmaz diye düşünenler olabilir ve bu düşünce doğrudur, fakat ülkemizde bir elektrik krizi çıkarsa ki her zaman bu olasılık vardır ve o olasılık gerçekleşirse o zaman ülkemizdeki etkileri Venezualla’dakinden çok daha yıkıcı olacaktır.

            Bu nedenle Venezualla’daki elektrik krizinden dersler çıkarmak gereklidir.

Coşkun Tezel

coskuntezel44@gmail.com