Akıllı Şebekeler, Akıllı Sayaçlar ve Akıl’la Yönetim.

ICSG İstanbul 2016’nın açılışında bir konuşma yapan Enerji Bakan Yardımcısı Sayın Ali Rıza Alaboyun, akıllı şebekelerden kastın “Parayı, mekânı ve Zamanı çok iyi yönetmek” olduğunu ifade ederek çok net ve kısa bir anlatımla konuyu özetlemiştir.

            Son yıllarda sürekli olarak gündemimizi, Akıllı şebekeler, akıllı sayaçlar, akıllı telefon, akıllı şehir, akıllı bina ve akıllı televizyon v.s. gibi gündelik yaşamımızı etkileyen birçok sistemin adının akıllı olması gündemimizi meşgul etmektedir.

            Peki, hangi ürünler kime göre ve ne kadar akıllı cihazlardır? Şüphesiz ki cihazların akıllılığı kişilerin beklentilerinin karşılanabilmesi ile ölçülebilmektedir, bu da tamamen zaman ve diğer teknolojiler ile doğrudan bağlantılı olup, insanların hayal gücü ile sınırlı bir süreçtir.

            İlk jenerasyon akıllı sayaçlar ile bugünkü akıllı sayaçların kıyaslanmasında, günümüzdeki elektrik sayaçlarının neredeyse bir enerji analizörü kadar bilgi topladığı ve depoladığı gibi, uzaktan erişimle, açma/kesme işlemleri gibi taktik operasyonların yapılması yanında aynı zamanda sayaçlarla uzaktan haberleşme gibi fonksiyonları ile ihtiyaçlar çerçevesinde gelişimlerine devam ettiği görülmektedir.

            Yirmi bir Elektrik Dağıtım bölgesinden kayıp/kaçak oranları açısından en sıkıntılı üç bölgeden biri olan Vangölü Edaş (VEDAŞ), kongre kapsamında kaçak elektrik kullanımına müdahale etmek amacıyla İstanbul’dan Van’daki bir tüketicinin elektriğini uzaktan kontrol ve müdahale yöntemiyle kesmiş,

            VEDAŞ Genel Koordinatörü Osman AKYOL’un sunumu sırasında verdiği bilgilere göre, proje öncesi bölgelerinde yüzde 65 olan kayıp kaçak oranının projenin hayata geçirilmesi ile yüzde 15’lere düştüğü, akıllı şebeke yönetiminde ise PLC teknolojisi kullandıkları belirtilmiştir.

            Şayet bu verilerde bir hata yok ve kesinleşmiş oranlarsa, gelinen bu nokta çok büyük bir başarıdır, bu başarı hikâyesi sonucunda düşen kayıp kaçak oranlarının tarifelere yansıması ile tüm tüketiciler bu başarıdan fayda kazanmış olacaklardır.

            Her ne kadar tüm kaçak kullanım şekilleri uzaktan izlenerek kullanım yeri olarak tespit edilemeyecek olsa da akıllı şebeke uygulamaları ile trafo bölgesine kadar hedef tespiti yapılabilmektedir.

            Sistem kurulumu ve işletilmesi yanında, sistem kurulumunda bölgedeki tüketicilerin ve yerel yönetimlerin desteğinin kazanılarak, bu güvenin sistemin kurulumunda desteğe dönüştürülmüş olması ile yıllardır kazanılmış alışkanlıklara rağmen sistemin hayata geçirilmiş olması da ayrı bir başarıdır.

             Yeni teknolojilere uygun iş modellerinin yasal dayanaklarla desteklenebilmesi için ise,

31 Aralık 2005 tarih ve 26040 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan 622 sayılı EPDK Kurul Kararı’nın 1.Maddesinin (A) (a) bendinde geçen “kullanım yerinde yapılan kontrol”  ifadesinin de yeni şartlara uygun olarak güncel halde düzenlenmesi dağıtım şirketlerinin elini güçlendirecek bir ihtiyaçtır.

             Akıllı donanımlara sahip olmak tek başına bir anlam ifade etmemektedir, önemli olan sahip olunan akıllı donanımları ve organizasyonu akıl’la yöneterek sonuç almaktır. Bu başarı, uygun bir strateji ile zor olan şartlarda da başarı sağlamanın mümkün olduğunu göstermiştir.

Coşkun Tezel

coskuntezel44@gmail.com

Elektrik Dağıtım Sektöründe Bulut Teknolojisi

Dünyaca ünlü Fizikçi ve Fütürist Prof.Dr.Michio Kaku konferanslarında, geleceğin bulut platformunda olduğunu sık, sık gündeme getirmektedir.

            Bilindiği gibi, Bulut teknolojisi (Cloud Computing) kısaca, bilişim aygıtları arasında ortak bilgi sağlayan çevrimiçi bilgi dağıtımının genel adıdır ve bulut sözcüğü bilgilerin sağlandığı konumu işaret etmektedir. Önemli olan veri kaynağından, istemcilerin ihtiyacı kadar olanını mekândan bağımsız olarak internet üzerinden istemcilere sunabilmektir.

            Bu konuda teknoloji şirketleri, Google, Microsoft ve İntel yanında Ülkemizde de TTNET Bulut sistemi devreye girmiştir.

            Elektrik dağıtım sistemleri yapısal olarak oldukça karmaşık bir bilgi sistemine ihtiyaç duyduğu gibi, çok geniş bir coğrafyada geniş bir dağıtım ağı, milyonlarca tüketici, milyonlarca ölçüm cihazları ve binlerce kullanıcının olduğu anlık uygulamalar gerektiren stratejik bir hizmet sektörüdür.

            Ama asıl sorun bulut teknolojisinde, bankalardan, tüketicilere, saha çalışanından, sistem yöneticisine kadar herkese konumdan bağımsız olarak faydalanma imkânı sağlayacak olan mimarinin tasarlanması ve bilgi güvenliğinin tesis edilmesidir.

            Kullanıcı ihtiyaçlarının belirlenmesi ise bir kişi veya dar bir kadronun tasarrufunda olmamalı, tıpkı bugün hayatımızın her alanında vazgeçemediğimiz elektrik enerjisinin bu günkü kullanım durumuna gelmesindeki;

            Sırp kökenli Amerikalı mucit fizikçi Nikola Tesla’nın doğru akım yanında alternatif akım ile elektrik dağıtımı ve alternatif akımla çalışan motorları icat etmesi,  yine Thomas Edison’un elektrik ampulünü icat etmesi ile bu gün kullandığımız elektrik sisteminin oluşturulmasındaki kolektif akıl yöntemi ile bulut teknolojisinde bir mimari oluşturulmalıdır

            Masaüstü ve mobil uygulamalar ile bir tarafta anında işlemler hem verimlilik artarken diğer taraftan, şeffaflık sağlanarak denetim kolaylaşacaktır. Sahada montajı yapılan bir ürünün işlemleri anında ve yerinde bilgi sistemine işlenmesi bir yandan stok kontrolü,  malzeme yönetimi ve bakım programları yapılabilirken, diğer taraftan sistem ve işgücü performansı değerlendirilebilir.

            Bunların yanında sistemin şeffaflığı nedeniyle karar alma konumundaki yönetim için hızlı ve güvenilir bilgi sağlanmakla, ölçümlenebilir bilgiler nedeniyle hızlı ve doğru karar alma süreçleri neticesinde yönetilebilir bir sistem kurulumu sağlanabilir.

            Günümüzdeki rekabet ortamında CRM (Müşteri ilişkileri Yönetimi)’ni etkin kullanılarak sahadaki kullanıcıların yaptığı güncellemeler anında sisteme kaydedilebilir.

            Tüketici tarafında ise,

            Yapısal olarak oldukça dinamik olan elektrik dağıtım hizmetlerinde bilgi paylaşımı, en az dağıtım sistemi kadar dinamik bir organizasyonla yönetilerek çağrı merkezlerine ihtiyaç duymadan,

            Programlı elektrik kesintilerinden, borç sorgulamaya ve arıza bildirimine kadar birçok konuda bilgi edinmek mümkün iken,

            Fatura ödeme, fatura itirazı veya dilekçe, sayaç arızası bildirimi, kaçak kullanım ihbarı, bilgi güncelleme ve bazı bölgelerde uygulamaya konulan internet üzerinden serbest tüketici sözleşme talepleri gibi işlemler gerçekleşebileceği gibi, işlem sonuçlarını da takip etmek daha hızlı ve kolay olabileceği gibi, işlemler aynı zamanda kayıt altına alınmış olabilecektir.

Coşkun Tezel

coskuntezel44@gmail.com

Bu İşte Bir Terslik Var.!

            Ulusal Basında çıkan haberlere göre, Elektrik Dağıtım Hizmetleri Derneği (ELDER) İcra Kurulu Başkanı İsmail Ergüneş “Küresel piyasalarda düşen petrol ve doğalgaz fiyatları nedeniyle Türkiye’nin enerji girdi maliyetlerinin” düştüğünü,     

            Türkiye Elektrik Ticaret A.Ş. (TETAŞ)’ın elektrik dağıtım şirketlerine yüzde sekiz indirim uyguladığını, bu nedenle yılsonuna kadar elektrik fiyatlarına zam yapılmayacağını belirtmiştir.

                Elektrik dağıtım bölgelerinin özelleştirilmesi sırasında yüzde 2,33 olan brüt kar marjı,

01.01,2013 tar tarihinden itibaren yüzde 3.49’a yükseltilmiştir.

            Şimdi ise en yetkili ağızdan aldığımız bilgilere göre Elektrik Dağıtım ve doğal olarak Elektrik perakende şirketleri 2016 yılı ikinci çeyreğinden itibaren enerji tedarikinde yüzde 8 bir avantaj elde etmiştir, son kaynak tedarikçisi konumunda olan bu perakende şirketlerinin kar marjlarında bir değişiklik olmadığına göre,

TETAŞ’ın tedarik şirketlerine yaptığı bu yüzde 8’lik indirimin doğrudan tüketicilere yansıtılması gerekirdi, aksi halde Elektrik perakende satış şirketlerinin kar marjı yüzde 11,49’a yükseltilmiş olmaktadır, bu konuda herhangi bir karar da yayınlanmamıştır.

            13.10.2015 tarihinde AA muhabirine bir açıklama yapan ELDER yönetim kurulu başkanı Nihat Özdemir ise,

            Elektrik dağıtımının özelleştirilmesi sonucunda daha önce iki haneli olan kayıp kaçak oranlarının üç şirket hariç diğerlerinde ortalama yüzde 8,5 civarına gerilediğini, bu oranla OECD ülkeleri ortalamasından daha iyi bir duruma geldiklerini ifade etmiştir.

            Bu iki gelişmeye rağmen 01.01.2016 tarihinden itibaren elektrikte son kullanıcı fiyatına yüzde 6,7 oranında zam gelmiştir.

            Hem yılın ikinci çeyreğinde dağıtım şirketlerinin TETAŞ’tan sağlamış oldukları yüzde sekiz fiyat indirimi, hem çift haneli kayıp kaçak oranlarından yüzde 8,5’a düşen kayıp/kaçak iyileşmesi tüketicilere hiç yansımamıştır.

            Kaçak/kayıp oranındaki bu iyileşmelere rağmen, tüketicilerin elektrik faturalarında ödedikleri kaçak/kayıp bedelinde düşen oranlar oranında bir iyileşme sağlanmadığı görülmektedir.

            Açıklamalara göre, en azından 2016 yılı ikinci çeyrek tarifesinde en azından dağıtım şirketlerinin TETAŞ’tan aldıkları yüzde sekiz indirime ilave olarak, kayıp/kaçak oranlarındaki iyileşmenin de tüketicilere indirim olarak yansıması gerekirdi, ama her nedense bu indirim ve iyileşmeler tüketicilere yansımamış görülmektedir.

            Belki tüm bu hesaplamalarda bilemediğimiz yönler vardır, ama yapılan açıklamalarla uygulamalar tamamen birbirine zıt görülmektedir. İster hesaplamalarda bilemediğimiz veriler olsun, isterse açıklamaları doğru okumuş olalım, her iki şart’ta da bu işte bir terslik olduğu görülmektedir.

            Her şeye rağmen tüketiciler tarafında, daha anlaşılır açıklamalar beklenmektedir.

Coşkun Tezel

coskuntezel44@gmail.com

2016 Yılı 2.Çeyrek Elektrik Tarifesi.

2016 Yılı 2.Çeyrek Elektrik Tarifesi.

            EPDK tarafından yayımlanan 2016 yılı 2.çeyrek tarifesinde aşağıdaki karşılaştırma tablosunda görüldüğü gibi elektrik fiyatlarına bir zam yapılmadığı görülmektedir.

01.01.2016 Tarihinden Geçerli Tarife
Dağıtım Sistemi Kullanıcıları	Perakende Tek Zamanlı Enerji Bedeli	Perakende Gündüz Enerji Bedeli	Perakende Puant Enerji Bedeli	Perakende Gece Enerji Bedeli	Dağıtım Bedeli	Toplam
Sanayi
Tek Terimli Sanayi
-Orta Gerilim	0,205219	0,203887	0,363022	0,089104	0,054955	0,260174
-Alçak Gerilim	0,205219	0,203887	0,363022	0,089104	0,085479	0,290698
Ticarethane (AG)	0,213428	0,212042	0,377543	0,092669	0,121335	0,334763
Mesken (AG)	0,213428	0,212042	0,377543	0,092669	0,118407	0,331835
Şehit Aileleri ve Muharip Malul Gaziler (AG)	0,075184				0,087490	0,162674
Tarımsal Sulama (AG)	0,194959	0,193693	0,344871	0,084649	0,099519	0,294478
Aydınlatma (AG)	0,194959				0,116535	0,311494
Genel Aydınlatma (AG)	0,181722				0,116535	0,298257
01.04.2016 Tarihinden Geçerli Tarife
Dağıtım Sistemi Kullanıcıları	Perakende Tek Zamanlı Enerji Bedeli	Perakende Gündüz Enerji Bedeli	Perakende Puant Enerji Bedeli	Perakende Gece Enerji Bedeli	Dağıtım Bedeli	Toplam
Sanayi
Tek Terimli Sanayi
-Orta Gerilim	0,205219	0,203887	0,363022	0,089104	0,054954	0,260173
-Alçak Gerilim	0,205219	0,203887	0,363022	0,089104	0,085478	0,290697
Ticarethane (AG)	0,219623	0,218237	0,387576	0,095898	0,115137	0,334760
Mesken (AG)	0,219475	0,218089	0,387426	0,095754	0,112358	0,331833
Şehit Aileleri ve Muharip Malul Gaziler (AG)	0,077000				0,082521	0,159521
Tarımsal Sulama (AG)	0,200042	0,198776	0,353453	0,087040	0,094435	0,294477
Aydınlatma (AG)	0,203570				0,107921	0,311491
Genel Aydınlatma (AG)	0,167391				0,107921	0,275312
01.01.2016 ile 01.04.2016 tarihinden geçerli tarifeler arasındaki fark
Dağıtım Sistemi Kullanıcıları	Perakende Tek Zamanlı Enerji Bedeli	Perakende Gündüz Enerji Bedeli	Perakende Puant Enerji Bedeli	Perakende Gece Enerji Bedeli	Dağıtım Bedeli	Fark
Sanayi
Tek Terimli Sanayi
-Orta Gerilim	0,000000	0,000000	0,000000	0,000000	-0,000001	-0,000001
-Alçak Gerilim	0,000000	0,000000	0,000000	0,000000	-0,000001	-0,000001
Ticarethane (AG)	0,006195	0,006195	0,010033	0,003229	-0,006198	-0,000003
Mesken (AG)	0,006047	0,006047	0,009883	0,003085	-0,006049	-0,000002
Şehit Aileleri ve Muharip Malul Gaziler (AG)	0,001816				-0,004969	-0,003153
Tarımsal Sulama (AG)	0,005083	0,005083	0,008582	0,002391	-0,005084	-0,000001
Aydınlatma (AG)	0,008611				-0,008614	-0,000003
Genel Aydınlatma (AG)	-0,014331				-0,008614	-0,022945

Kaynak:EPDK

·         Tabloda Sadece Sanayi tarifesinde OG ve AG tarifesi ayrı olarak verilmiş, diğer tüm abonelerin AG tarifeleri alınmıştır.

Coşkun Tezel

coskuntezel44@gmail.com