Elektrik Piyasasında, OSOS Kapsamı ve Sayaç Yeri Düzenlemesi!

Elektrik Piyasasında, OSOS Kapsamı ve Sayaç Yeri Düzenlemesi!

            6446 Sayılı Elektrik Piyasası Kanunu’nun geçici 18.maddesinin uygulanmasına ilişkin yapılacak düzenlemeleri kapsayan yönetmelik taslağı EPDK’nın web sayfasında yayınlanarak 03.11.2015tarihine kadar yönetmelik hakkında görüş istenilmektedir.

            Buna göre;

            Taslağın 5.maddesinde Yüksek kayıplı şirket,

31.12.2020 tarihine kadar; en son kesinleşen yıla ait dağıtım sektörü ülke ortalama teknik ve teknik olmayan kayıp oranı gerçekleşmesi kullanılarak, Ortalama hesaplamalarının hem aritmetik hem de ağırlıklı olarak yapılması şartı ile, yüksek kayıplı şirket olarak addedilebilmek için teknik ve teknik olmayan kayıp oranı gerçekleşmesinin her iki ortalamanın da üzerinde olması,

            31.12.2020 tarihinden sonra ise;

            Teknik ve teknik olmayan kayıp oranının ülke ağırlıklı ortalama teknik ve teknik olmayan kayıp oranının iki katından fazla olması, Teknik ve teknik olmayan kayıp oranının %20’nin üzerinde olması, Durumunda Yüksek kayıplı şirket, sayılacağı tanımı getirilerek yüksek kayıplı şirketlerde uygulanacak usul ve esaslar belirtilmiştir.

            Buna göre;

             Yüksek kayıplı şirketlerin dağıtım bölgeleri içinde yer alan ve teknik ve teknik olmayan kayıp oranı % 40'ın üzerinde olan ilçelerde, ilgili dağıtım şirketi kayıp-kaçak ile mücadele dâhilinde elektrik sayaçlarının tesisi için Elektrik Piyasası Bağlantı ve Sistem Kullanım Yönetmeliği’nin 15 inci “ b)Dağıtım sistemine bağlı tüketiciler açısından, bağlantı noktasından kullanım yerine kadar olan tesis ve teçhizat tüketicinin mülkiyetindedir. Bağlantı  noktası  dahil  olmak  üzere bağlantı noktasından itibaren hattın geri kalan kısmı dağıtım tesisidir. Ölçü tesisi ve sayaçlar; trafolu tüketiciler için tüketim trafosu 630 kVA altında olan trafoların sekonder ana barasının giriş tarafında, trafo gücü 630 kVA ve üzerinde olan tüketiciler için tüketici tesislerindeki indirici trafonun giriş tarafında, alçak gerilim tüketicileri için tüketimin başladığı anahtarlama teçhizatının giriş kısmında (kofre ve benzeri) yer alır.”  maddesinde tanımlanan yerden, bağlantı noktasından önce olmak kaydıyla, farklı bir sayaç yeri belirlenebilecek,

            Ayrıca;

            Yüksek kayıplı şirketlerin dağıtım bölgeleri içinde yer alan ve teknik ve teknik olmayan kayıp oranı %40'ın üzerinde olan ilçelerde, ilgili dağıtım şirketi kayıp-kaçak ile mücadele dâhilinde müşteri sayaçları dışında, tespit amaçlı olmak üzere, birden fazla müşterinin toplam tüketimini gösteren ana sayaç tesisi gerçekleştirebilir.

            OSOS kapsamında yer almayan sayaçlardan kayıp kaçak ile mücadele amacıyla yüksek kayıplı şirketler tarafından OSOS kapsamına alınması zorunlu görülen sayaçlar ilgili şirketin yatırım planında yer almak kaydıyla OSOS kapsamına dâhil edilir ve tarife hesaplamalarında OSOS yatırımları kapsamında dikkate alınır.

Hükümleri getirilmektedir.

            Bu hükümler Dağıtım Şirketleri için büyük bir avantaj olabilir, ama her şeyden önce, Dağıtım şirketleri adına, strateji üreten ve yönetenler her zaman kaçak elektrik kullanan tüketicilerden bir adım önde olmak zorunda oldukları gibi,

            Kurulacak OSOS sistemleri de mümkün olduğu kadarı ile kişisel müdahaleden uzak ve kendi içinde bir otokontrol içermelidir, aksi halde örnekleri olan birçok tüketicide yukarıda bahsedilen bağlantı noktasından önce Trafo Üstü Pano olarak tabir edilen ve trafo üzerine kurulan Ölçü Sistemi ve OSOS olmasına rağmen,

            Zaman, zaman hazırlanan suni gerekçelerle sayaç, zaman, zaman ise akım trafosu değiştirilerek 400 kvA bağlantı gücü olan özel trafolu tesise aylık 2.000,00 – 3.000,00 Tl.lik fatura düzenlenmesi ile kayıp, kaçak oranlarında beklenilen iyileşmelerin sağlanması mümkün değildir.

Coşkun Tezel

coskuntezel44@gmail.com

Soldan Sağa Karmaşa, Yukarıdan Aşağı Sürpriz?

Soldan Sağa Karmaşa, Yukarıdan Aşağı Sürpriz?

            Son günlerde EPDK ve ELDER’in elektrik satış tarife yapısı üzerinde çalışmalar içerisinde oldukları, Kasım ayından sonra ise tarife yapısına son hali verilerek 2016 Ocak ayında uygulamaya konulacağı beklenilmektedir.

            Sızan haberler arasında, çalışma kapsamında tarife yapısında yeni kalemlerin oluşturulacağı, oluşacak bu yeni kalemlerin bedellerinin tüketicilere yansıtılmadan nasıl uygulanabileceği formülleri üzerinde çalışmalar olduğu ifade edilmektedir, bir elektrik tüketim faturasında;

Standart olarak,       

Enerji Bedeli,

Perakende Satış Hizmet Bedeli,

İletim Sistemi Kullanma Bedeli,

Dağıtım Bedeli,

Sayaç Okuma Bedeli,

Enerji Fonu,

TRT Payı,

Belediye Tüketim Vergisi,

K.D.V.

Sözleşme Gücü 9 kW üzeri olan işletme kullanıcıları için,

Endüktif Reaktif Bedeli,

Kapasitif Reaktif Bedeli,

Özel trafosu olup, ölçümü AG tarafından yapılan aboneler için,

Trafo Kaybı Bedeli,

Çift Terimli Tarife Grubu Aboneleri için ilave olarak,

Güç Bedeli,

Güç Aşımı Bedeli,

Ayrıca her faturada bulunan fakat, fatura detayında gizlenmiş Kayıp/Kaçak (Kayıp/Kaçak bedeli uygulanmasına rağmen, enerji bedeli içerisinde gizlenmiştir) kalemler bulunmaktadır.

            Fatura detaylarının açık olarak görülmesi bir taraftan, tüketicilerin ödedikleri ücretlerin hangi kurumlara gittiğini görmesi ve şeffaflık açısından olumlu olsa da, fatura detayı konusunda neredeyse her tüketici bir uzmana başvuracak kadar karmaşık halde bulunmaktadır.

Normal şartlarda, Kaçak/Kayıp bedelinin enerji bedeline ilave edilmesi ile bir yandan son günlerin tartışmalı konusu olan TRT fonu, diğer taraftan Belediye Tüketim Vergisi Matrahının bile faturada açık olarak görülmesi mümkün değil iken,

Faturalara yeni kalemler eklenmesi ise fatura detaylarını soldan sağa satırlarda daha karmaşık hale getirirken, fatura tutarını belirleyen yukarıdan aşağı sütunlarda ise fatura tutarında nasıl bir sürprizle karşılaşacağımızı da yakın zamanda görmüş olacağız.

Coşkun Tezel

coskun.tezel@akillisebekeler.com

Akıllı Şebekemi, Yoksa OSOS’mu?

Akıllı Şebekemi, Yoksa OSOS’mu?

            23.09.2015 tarihli Dünya Gazetesinde Turkcell Genel Müdür Yardımcısı Sn.İlker Kuruöz’ün

Yayınlanan bir açıklamasında;

            21 Elektrik Dağıtım Bölgesinde akıllı şebeke çözümleri sayesinde 2015 yılının ilk altı ayında 250 milyonluk bir tasarruf sağlandığı ifade edilmektedir.

            Akıllı Şebekeleri kısaca, Üretim noktasından başlayarak son kullanıcı tesisinin dâhil olduğu şebekenin tamamının gerçek zamanlı olarak izlenerek yönetilebilmesi olarak tanımlayabiliriz. (Bu konuda daha detaylı bilgi almak isteyen okuyucularımız, Yazarımız Sn.Sertaç Şamioğlu’nun  “Hala Anlayamadık” başlığı altındaki yazısını sitemizde okuyabilirler.)

            Bu; Üretim, İletim, Dağıtım ve Tüketim birimlerini içeren şebekenin yönetilebilmesi için, ihtiyaçları karşılayabilecek bir mimari yapı üzerindeki donanım, yazılım ve uygun iletişim araçları ile haberleşme imkânı sunan Coğrafi Bilgi Sistemi, SCADA ve OSOS sistemlerinin birbiri ile entegre çalışabildiği bir platforma ihtiyaç vardır.

OSOS (Otomatik Sayaç Okuma Sistemi) ise, GPRS, PLC, Ethernet, RF veya PSTN sistemlerinin biri kullanılarak Sayacın bulunduğu mekâna uğramadan uzaktan veri alış verişi olarak tanımlanabilir. OSOS ile sayacın;

Tüketim Bilgileri,

            Akım ve Gerilim Bilgileri,

            Yük Profili,

            Klemens Kapağı Açılma Bilgileri,

            Zaman Saati Bilgisi

            Pil Durumu Bilgisi

            Enerji Kesilme zamanları,

            Gibi birçok veri alınabilir fakat alınabilen bu veriler tek başına bir anlam ifade etmez, sadece tüketim bilgileri bir önceki fatura endeksleri yanında, abone sisteminde kayıtlı çarpan, tarife ve önceki fatura tarihleri kullanılarak yeni fatura üretiminde kullanılabilir.

            Sadece sayaç bilgileri ile kaçak/kayıp analizi yapmak mümkün olmadığı gibi, herhangi bir sayacı OSOS ile okuyarak kaçak elektrik kullanımını önlemek de mümkün değildir, bu yöntemle sadece sayacın kaydettiği değerler görülebilecektir, sayaca girmeden yapılan kaçak kullanımlar tek başına OSOS ile tespit edilemez.

            Herhangi bir trafo bölgesinde kaçak/kayıp oranını tam olarak ölçmek, o trafo bölgesindeki tüm sayaçların OSOS ile okunarak elde edilecek tüketim toplamlarının, trafo bölgesinden satışa sunulan tüketim ile kıyaslanması sonucu elde edilebilir.

            Kaldı ki, Elektrik Dağıtım şirketleri belirledikleri ve EPDK’ya onaylatmış oldukları tüketim limiti üzerinde tüketimi olan tüketicilerin sayaçlarını OSOS ile okumaktadır, bu limit üzerinde tüketimi olan aboneler ise belirlenmiş bir lokasyonda olmayıp tüm lisans bölgesinde dağınık olarak bulunmaktadır,

            Hiçbir dağıtım şirketi tam olarak akıllı şebeke sistemini daha tamamlayamamış, SCADA projesini tamamlayan Dağıtım Şirketleri bile birçok yerde tüm abonelerinin tüketimlerini OSOS ile yapamadığı gibi, OSOS ve SCADA entegrasyonunu da tamamlamamıştır.

            Ayrıca bir tesisatta kaçak elektrik kullanılıp, kullanılmadığı ise hem yapısal olarak hem de yönetmelik gereği olarak yerinde yapılan tespit ile belirlenmiş olur, şayet abonelerin denetlenmesi amacıyla bir referans liste oluşturulacak ise bunun için tesisata OSOS kurulması gerekmez, denetim listesi oluşturmak istediğiniz güç aralığında sadece yarım saat içerisinde on binlerce abonenin analizlerini yapmak en fazla yarım saatte tamamlanabilir, bunun için uygulama veya yardımcı yazılımda küçük bir modül yeterli olacaktır.

            Bütün bunlara rağmen, sadece OSOS ile bu kadar tasarruf nasıl sağlanmıştır, altı ayda 250 Milyon Tl. tutarında tasarruf nasıl hesaplanmıştır, kaç kwh. Enerji tasarrufu sağlanmış, tasarruf edildiği ifade edilen enerji bedeli hangi çarpanla hesaplanarak 250 Milyon Tl.tasarruf edilmiştir.

            Başarıları bilançolarına yansımış olan şirketlerin ise başarısının altındaki sebep, organizasyon yapıları ile iş modellerinden kaynaklanmaktadır yoksa bu başarı bir GSM hattına bağlanacak kadar hafife alınmamalıdır.

Coşkun Tezel

coskuntezel44@gmail.com 

Tüketici Hizmetleri Yönetmeliği Değişikliği ve Serbest Tüketiciler!

Tüketici Hizmetleri Yönetmeliği Değişikliği ve Serbest Tüketiciler!

            8 Mayıs 2014 tarih ve 28994 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Elektrik Piyasası Müşteri Hizmetleri Yönetmeliğinde değişikliler yapılarak, 16 Eylül 2015 tarih ve 29477 sayılı Resmi Gazetede yayınlanmıştır, buna göre;

            01.03.2016 tarihinden itibaren yürürlüğe girecek olan 5.Maddenin 5. paragrafı “ Görevli tedarik şirketi tarafından, mevcut tedarikçisini değiştirmek suretiyle elektrik enerjisi ve/veya kapasite almak isteyen bir gerçek veya tüzel kişiden, bir önceki tedarikçisini ve bu tedarikçiye olan yükümlülüklerini yerine getirdiğini yazılı olarak beyan etmesi istenebilir.” Hükmü 01.03.2016 tarihinden itibaren yürürlükten kaldırılacaktır.

            Eski Yönetmeliğin 8.maddesinin 2.paragrafı yürürlükten kaldırılarak, yerine;

            “Tüketicinin, elektronik imza ile veya görevli tedarik şirketine yazılı olarak başvuruda bulunması veya tedarikçi değişikliği yapmak isteyen tüketiciler tarafından doldurulan EK-3 formunun tüketicinin yeni tedarikçisi tarafından görevli tedarik şirketine sunulması kaydıyla, perakende satış sözleşmesi sona erdirilir. Söz konusu başvuruda, sözleşmenin sona erdirilmek istendiği tarih yer alır. Bu fıkra kapsamında yapılan başvuru, en geç üç iş günü içerisinde sonuçlandırılır. EK-3 formunun görevli tedarik şirketine sunulmamasına karşın Piyasa Yönetim Sistemi üzerinden yeni tedarikçiye geçişin gerçekleşmesi halinde perakende satış sözleşmesi işbu geçişin gerçekleştiği tarih itibarıyla sona ermiş sayılır. Bununla birlikte EK-3 formunu Piyasa Yönetim Sistemi üzerinde yeni tedarikçinin portföyüne geçtiği tarihe kadar görevli tedarik şirketine teslim etme yükümlülüğünü yerine getirmeyen tedarikçi hakkında Kanunun 16 ncı maddesi uyarınca yaptırım uygulanır.” Hükmü getirilmiştir.

16.maddeye ise “(2) Tüketicilerin ikili anlaşmalarından kaynaklı borçları nedeniyle elektriği kesilemez. Ancak tedarikçi değişikliği gerçekleşmiş olsa bile, perakende satış sözleşmesi kapsamındaki borçları nedeniyle elektriği kesilebilir.” Hükmü getirilerek serbest tüketicilerin borçtan dolayı elektriklerinin nasıl kesilebileceği hükme bağlanmıştır.

            20.maddenin 4.bendi “(4) Serbest tüketici kapsamında yer alan tüketicilerin tedarikçisini seçme hakkını kullanmaları halinde; ortak veya birden fazla tüketim noktasındaki tüketici sayaçlarının, Kurum tarafından yayımlanan düzenlemeye uygun çok zaman dilimli ölçüm yapabilen elektronik sayaçlar olması zorunludur” hükmü yürürlükten kaldırılarak yerine;

“(4) Serbest tüketici kapsamında yer alan tüketicilerin tedarikçisini seçme hakkını kullanmaları halinde; sayaçların Kurum tarafından yayımlanan düzenlemelere uygun çok zaman dilimli ölçüm yapabilen elektronik sayaçlar olması zorunludur. Dağıtımdan bağlı tüketiciler için uygun olmayan sayaçlar dağıtım şirketi tarafından ilgili ay içerisinde değiştirilir ve sayacın uygun olmaması, tedarikçi seçme hakkının kullanılmasına engel teşkil etmez.” Hükmü konulmuştur.

            Sözleşmesini yapmış olan ve elinde EK-3 formu olmayıp sözleşmesini sonlandırmak isteyen tüketiciler, aşağıdaki link üzerinden EK-3 formunu temin ederek, herhangi bir noter onayına gerek kalmadan EK-3 formu ile sözleşmelerini sonlandırabilirler.

http://www.resmigazete.gov.tr/main.aspx?home=http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2015/09/20150916.htm&main=http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2015/09/20150916.htm           

Coşkun Tezel

coskun.tezel@akillisebekeler.com