29 Mart 2014 Cumartesi

Daha Yumuşak, Daha Emici,

Fırat Elektrik Dağıtım A.Ş. Malatya İl Müdürlüğü yetkilileri bir yazı ile Plan, Proje, Kontrollük ve Taahhüt İşleri yapan bir Elektrik Mühendisini, Elektrik Mühendisleri Odası Şubesi başkanlığına;
Söz konusu Elektrik Mühendisinin “ Projelerde isim değişikliği yaptığı, eksik belgelerle abone yaptırdığı” iddiası ile, söz konusu Elektrik Mühendisinin, Elektrik Mühendisleri Odası tarafından cezalandırılmasını talep etmiştir.
Peki, o zaman insanlar acaba şu soruları sormazlar mı?
İlgili Mühendisin, isim değişikliği yaptığı proje size onaya geldiği zaman;
Proje üzerinde isim değişikliği varsa, o projeyi neden onaylayıp, proje kapsamında tüketicinin aboneliğini yaptınız.?
Şayet proje size geldiğinde, proje üzerinde isim değişikliği yoksa o zaman sorun nedir.
Söz konusu proje tarafınızdan onaylanıp arşivinize kaldırıldıktan sonra isim değişikliği olduysa, bunun sorumlusu doğrudan siz değil misiniz.?
Yoksa arşivinize bile sahip çıkamadığınızın göstergesi midir.?
Perakende satış sözleşmesi yapılırken, tüketicinin eksik belgesi var ise, neden tüketicinin parasını tahsil ederek, abone sözleşmesini imzaladınız.?
Eksik belge var ise, tesisin tesisat muayenesini neden yaptınız,?
Bu kadar saçma sapan, ipe sapa gelmez iddialarla bir iş adamı hakkında meslek odasına şikâyet yazısı yazmak, sizi gülünç duruma düşürmüyor mu.?
Şayet bu işlemde bir hata var ise, onay makamı olarak suç doğrudan sizin değil mi?
Bir projeyi bile muhafaza edemeyenlerin, Elektrik Piyasası Müşteri Hizmetleri ve Perakende Satış Sözleşmesi Yönetmeliklerine tamamen aykırı davranarak, perakende satış sözleşmesi yapacak olanlardan onlarca belgeyi haksız olarak talep eden, tapu veya kira sözleşmesini vermeyenlerin abonelik sözleşmesini yapmayacak kadar kanunsuzluğu benimsemiş olanların, her şeyden önce yapacakları işi öğrenmeleri gerekir.
Bu şekilde bir yazıyı, bırakınız bir yöneticinin, bir Fakülte mezununun ve Mühendis diplomalı bir kişinin yazıp imzalamasını, okur, yazar veya hayatının bir gününde bir Resmi Kurumda kendi işini takip eden veya Nüfus idaresinden kimlik belgesini alan okur, yazarlığı olmayan bir vatandaş bile imzalamaz.
O zaman hak etmeden aldığınız ve yaldızlı çerçevelerle süsleyip odanıza astığınız o diplomaları hiç almasaydınız da, diploma diye aldığınız o belgelerdeki kullanılan kâğıt, hiç olmazsa birkaç metre uzunluğunda daha ince ve daha emici rulo şeklinde daha çok işe yarar bir ürün yapımında kullanılmış olsaydı,
Böylelikle sizin de çevreye bir katkınız olmuş olurdu.
Coşkun Tezel
 


14 Mart 2014 Cuma

Akılı Sayaçlar, Şebekeler ve Kaçak Elektrik


Akılı Sayaçlar, Şebekeler ve Kaçak Elektrik

            Elektrik enerjisi tüketimindeki kaçak kullanım oranlarını düşürmek amacıyla, dağıtım sisteminin akıllı şebeke ve sayaçlarla denetlenmesi için, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), dağıtım ve üretim şirketlerinin yer aldığı 'Akıllı Şebeke Çalışma Grubu' kurularak çalışmalara başlamış bulunmaktadır.

            Akıllı sayaçlar ve şebeke yönetimi ile kaçak kullanımların engellenebileceği düşünülse de, sadece sayaçlar ve şebeke iletişim desteği ile bir miktar engellenmesi mümkün olabilir. Çünkü kullanıcıların sayaç devresine girmeden tesislerde kullanılan elektrik miktarını sayaçların algılama imkânı olmadığından doğrudan kaçak kullanım olacaktır ve topolojisi uygun olmayan şebeke ile bu kaçağı tespit etmek ve engellemek de mümkün olmayacaktır.

Mevcut durumda üretilen elektronik sayaçların çok büyük bir bölümünde,

            RS 232

            RS 485 veya

            Optik port

            Üzerinden,

            Sayaçların pil durumu,

            Elektrik sayacının zaman saati,

Hangi fazda hangi zaman dilimlerinde kesinti olduğu,

            Gerilim durumu,

            Klemens kapağı açılma sayısı ve zamanı,

            Yük profili gibi

Birçok bilgi alınabilmektedir, Asıl önemli olan ise bu verilerin on-line olarak gerçek zamanlı alınarak belli kriterler çerçevesinde değerlendirilmesi ve gerçek bir bilgi oluşturulması ile oluşturulmuş olan bu veri tabanından değerlendirmeler yaparak kaçakları asgari orana indirilmesidir.

Uygun şebeke topolojisi, yazılım ve donanımla enerji takibini trafo lokasyonu bazında takip etmek, trafo çıkışı ile lokasyondaki tüketim miktarını eş zamanlı ölçerek lokasyonda tespit edilecek tüketim farkları belirlenebilir ve coğrafi olarak daha küçük alanlarda detaylı araştırmalar yapılması mümkün olabilir.

Uzaktan veri erişimleri tam olarak gerçekleştiği anda, enerji ve müşteri yönetim sistemleri daha kurumsal hale gelecek, özellikle e-fatura uygulaması ile hem zaman yönetimi hem de daha çevreci uygulamalar mümkün olabilecektir.

Ayrıca gün öncesi talep tahminleri ve yatırım planlamaları konusunda daha hızlı ve güvenli olarak bilgi paylaşımı da gerçekleşmiş olacaktır.

Bunların dışında müşterilerin tüketimlerinin bölgesel olarak benzer abonelerle, kurulu güç/tüketim ilişkisi ile ve müşterilerin mevsimsel olarak geçmiş tüketimleri üzerinden kıyaslama yolu ile kontrol veri tabanları oluşturmak bu günkü imkânlarla da mümkündür, önemli olan tüm lisans bölgesinin tam denetimini sağlamaktır.

Bunların yanında gerek lisans bölgesindeki iller, gerekse tüm lisans bölgesindeki gerçek kayıp/kaçak hesaplamasında da alım noktasındaki baradan ölçümü yapılan ve sıfır kayıplı aboneler diye tabir edilen abonelerin tüketimlerinin de dikkate alınması gerekmektedir, aksi halde üretilen bilgiler tam olarak gerçeği yansıtmayabilir şöyle ki,

200 MW gücü olan iki farklı il düşünürsek, bunlardan birinde sadece bir abonenin TEİAŞ alım noktasındaki baradan beslenen 90 MW gücündeki müşterinin tüketim yaptığını düşünürsek, her iki ilin de kaçak kayıp oranları aynı olsa bile bu 90 MW gücünde sıfır kayıplı müşteriye sahip olan ilin görünen kaçak/kayıp oranının daha düşük görüneceği de bir gerçektir.

Bu konuda bazı çalışmaların yapıldığı bilinmektedir, önemli olan sektörün ihtiyaçlarını karşılayabilecek ve enerji yönetimini daha verimli hale getirecek bir çözümün hayata geçirilmesidir.

4 Şubat 2014 Salı

Kompanzasyon Sistemleri ve Reaktif Enerji Bedelleri,

Kompanzasyon Sistemleri ve Reaktif Enerji Bedelleri,
Elektrik Piyasası Müşteri Hizmetleri Yönetmeliğinin 16.maddesinin 5.paragrafında belirtilen; “Kurulu gücü 50 kVA’nın altında olanlar, çektikleri aktif enerji miktarının yüzde otuzüçünü aşan şekilde endüktif reaktif enerji tüketmeleri veya aktif enerji miktarının yüzde yirmisini aşan şekilde kapasitif reaktif enerji tüketmeleri halinde; kurulu gücü 50 kVA ve üstünde olanlar ise, çektikleri aktif enerji miktarının yüzde yirmisini aşan şekilde endüktif reaktif enerji tüketmeleri veya aktif enerji miktarının yüzde onbeşini aşan şekilde sisteme kapasitif reaktif enerji vermeleri halinde, reaktif enerji tüketim bedeli ödemekle yükümlü”  oldukları belirtilmiştir. (Oranlar EPDK tarafından değiştirilebilir)
Bu nedenle yönetmelik maddesindeki şartlara uygun tesislerin sahipleri ve yöneticileri, tesislerine uygun Kompanzasyon tesisi yaptırmak ve sürekli olarak tüketimleri takip etmek veya ettirmekle ödeyecekleri elektrik faturalarında reaktif bedel ödeme zorunda kalmayacaktır, aksi halde aşılan oranlar nispetinde yüksek reaktif enerji bedelleri ödemek zorunda kalacaklardır.
Bu konuda sadece tüketiciler değil, Elektrik Dağıtım Şirketleri de kendi tesisleri için Kompanzasyon yaptırmaları ile TETAŞ’a ödeyecekleri elektrik faturalarını da kontrol edebilme imkânlarına kavuşmuş olacaklardır.
Burada asıl sorun, tesisin elektrik enerjisi yönünden güç yapısının yapısı iyice incelenerek, uygun bir Kompanzasyon tasarımı yapılması ve sürekli olarak takibi konusudur,
Her şeyden önce Kompanzasyon yapılacak tesisin güç durumu incelenerek Reaktif oranları kontrol edebilecek bir tasarım hazırlanarak, tesisin yük ve tüketim durumlarına göre uygun ürünler ve gruplar oluşturma yanında tesiste kullanılacak ürün çeşitliliği ve kalitesi yanında bu sistemi yönetebilecek mümkün olduğu kadar yerli bir yazılım kullanan uygulayıcılar tercih edilmelidir.
Bir süredir inceleme fırsatı bulduğum bazı şirketinin içinde kullanılan Rölenin verilerinden faydalanarak çok farklı tüketim tesisleri için ideal kademe oluşturulması yanında, kullanılan Rölenin özellikleri nedeniyle bazı tesislerdeki küçük yüklerde kullanılan çok sayıdaki monufaze kondansatör kademesi yerine daha az sayıdaki trifaze kondansatör kademesi ile çözüm üretebilmesi yanında,
Özellikle darbeli yük çeken tesisler için Rölelerin anma akımının 3 mA olması yanında tepki süresinin 20 ms olması yanı sıra tesiste gerektiği durumlarda şönt reaktörlü tristörlü sürücülerin kullanımı ile çözüm sağlanabilmektedir.
Kurulan Kompanzasyon tesislerinin uzaktan kontrol edilerek sonuçların e-mail ya da mobil sistemde SMS mesajı olarak tesis yöneticisi veya hizmet sunucusuna anında iletilerek tam denetim sağlanması yanında uzaktan komuta edilmesi ile hem zamandan hem iş gücünden kazanım sağlanmış olmaktadır.
Yoksa tesis için en uygun Kompanzasyonun yapılmış olsa bile, tüketim takibi yapılmadan Kompanzasyon tesisinin yapılmış olması tek başına bir anlam ifade etmez, herhangi bir şekilde kondansatör, Kontaktör veya tesiste herhangi bir sigortanın devre dışı kalması ile yapılan tesisin bir anlamı kalmayacaktır.
Bir aylık faturada ödeyebileceğiniz,  bir reaktif bedel tutarı tesisinizin ölçeğine göre bazı durumlarda kuracağınız Kompanzasyon tesisinin birkaç katı tutarında olabilir, siz reaktif bedelli faturayı aldığınız zaman zaten ikinci ay faturanız içinde reaktif tüketimleriniz artmış belki de ikinci ay faturasını kurtaramayacak seviyeye gelmiş olacaktır.
Bu nedenle tesise uygun bir Kompanzasyon tesis edilmesi en doğru yoldur, unutmamalıdır ki önlemek her zaman ödemekten daha ucuz yoldur.