Kompanzasyon Sistemleri ve Reaktif Enerji Bedelleri,
Elektrik Piyasası Müşteri Hizmetleri Yönetmeliğinin 16.maddesinin 5.paragrafında belirtilen; “Kurulu gücü 50 kVA’nın altında olanlar, çektikleri aktif enerji miktarının yüzde otuzüçünü aşan şekilde endüktif reaktif enerji tüketmeleri veya aktif enerji miktarının yüzde yirmisini aşan şekilde kapasitif reaktif enerji tüketmeleri halinde; kurulu gücü 50 kVA ve üstünde olanlar ise, çektikleri aktif enerji miktarının yüzde yirmisini aşan şekilde endüktif reaktif enerji tüketmeleri veya aktif enerji miktarının yüzde onbeşini aşan şekilde sisteme kapasitif reaktif enerji vermeleri halinde, reaktif enerji tüketim bedeli ödemekle yükümlü” oldukları belirtilmiştir. (Oranlar EPDK tarafından değiştirilebilir)
Bu nedenle yönetmelik maddesindeki şartlara uygun tesislerin sahipleri ve yöneticileri, tesislerine uygun Kompanzasyon tesisi yaptırmak ve sürekli olarak tüketimleri takip etmek veya ettirmekle ödeyecekleri elektrik faturalarında reaktif bedel ödeme zorunda kalmayacaktır, aksi halde aşılan oranlar nispetinde yüksek reaktif enerji bedelleri ödemek zorunda kalacaklardır.
Bu konuda sadece tüketiciler değil, Elektrik Dağıtım Şirketleri de kendi tesisleri için Kompanzasyon yaptırmaları ile TETAŞ’a ödeyecekleri elektrik faturalarını da kontrol edebilme imkânlarına kavuşmuş olacaklardır.
Burada asıl sorun, tesisin elektrik enerjisi yönünden güç yapısının yapısı iyice incelenerek, uygun bir Kompanzasyon tasarımı yapılması ve sürekli olarak takibi konusudur,
Her şeyden önce Kompanzasyon yapılacak tesisin güç durumu incelenerek Reaktif oranları kontrol edebilecek bir tasarım hazırlanarak, tesisin yük ve tüketim durumlarına göre uygun ürünler ve gruplar oluşturma yanında tesiste kullanılacak ürün çeşitliliği ve kalitesi yanında bu sistemi yönetebilecek mümkün olduğu kadar yerli bir yazılım kullanan uygulayıcılar tercih edilmelidir.
Bir süredir inceleme fırsatı bulduğum bazı şirketinin içinde kullanılan Rölenin verilerinden faydalanarak çok farklı tüketim tesisleri için ideal kademe oluşturulması yanında, kullanılan Rölenin özellikleri nedeniyle bazı tesislerdeki küçük yüklerde kullanılan çok sayıdaki monufaze kondansatör kademesi yerine daha az sayıdaki trifaze kondansatör kademesi ile çözüm üretebilmesi yanında,
Özellikle darbeli yük çeken tesisler için Rölelerin anma akımının 3 mA olması yanında tepki süresinin 20 ms olması yanı sıra tesiste gerektiği durumlarda şönt reaktörlü tristörlü sürücülerin kullanımı ile çözüm sağlanabilmektedir.
Kurulan Kompanzasyon tesislerinin uzaktan kontrol edilerek sonuçların e-mail ya da mobil sistemde SMS mesajı olarak tesis yöneticisi veya hizmet sunucusuna anında iletilerek tam denetim sağlanması yanında uzaktan komuta edilmesi ile hem zamandan hem iş gücünden kazanım sağlanmış olmaktadır.
Yoksa tesis için en uygun Kompanzasyonun yapılmış olsa bile, tüketim takibi yapılmadan Kompanzasyon tesisinin yapılmış olması tek başına bir anlam ifade etmez, herhangi bir şekilde kondansatör, Kontaktör veya tesiste herhangi bir sigortanın devre dışı kalması ile yapılan tesisin bir anlamı kalmayacaktır.
Bir aylık faturada ödeyebileceğiniz, bir reaktif bedel tutarı tesisinizin ölçeğine göre bazı durumlarda kuracağınız Kompanzasyon tesisinin birkaç katı tutarında olabilir, siz reaktif bedelli faturayı aldığınız zaman zaten ikinci ay faturanız içinde reaktif tüketimleriniz artmış belki de ikinci ay faturasını kurtaramayacak seviyeye gelmiş olacaktır.
Bu nedenle tesise uygun bir Kompanzasyon tesis edilmesi en doğru yoldur, unutmamalıdır ki önlemek her zaman ödemekten daha ucuz yoldur.
