Akılı Sayaçlar, Şebekeler ve Kaçak Elektrik

Akılı Sayaçlar, Şebekeler ve Kaçak Elektrik

            Elektrik enerjisi tüketimindeki kaçak kullanım oranlarını düşürmek amacıyla, dağıtım sisteminin akıllı şebeke ve sayaçlarla denetlenmesi için, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), dağıtım ve üretim şirketlerinin yer aldığı 'Akıllı Şebeke Çalışma Grubu' kurularak çalışmalara başlamış bulunmaktadır.

            Akıllı sayaçlar ve şebeke yönetimi ile kaçak kullanımların engellenebileceği düşünülse de, sadece sayaçlar ve şebeke iletişim desteği ile bir miktar engellenmesi mümkün olabilir. Çünkü kullanıcıların sayaç devresine girmeden tesislerde kullanılan elektrik miktarını sayaçların algılama imkânı olmadığından doğrudan kaçak kullanım olacaktır ve topolojisi uygun olmayan şebeke ile bu kaçağı tespit etmek ve engellemek de mümkün olmayacaktır.

Mevcut durumda üretilen elektronik sayaçların çok büyük bir bölümünde,

            RS 232

            RS 485 veya

            Optik port

            Üzerinden,

            Sayaçların pil durumu,

            Elektrik sayacının zaman saati,

Hangi fazda hangi zaman dilimlerinde kesinti olduğu,

            Gerilim durumu,

            Klemens kapağı açılma sayısı ve zamanı,

            Yük profili gibi

Birçok bilgi alınabilmektedir, Asıl önemli olan ise bu verilerin on-line olarak gerçek zamanlı alınarak belli kriterler çerçevesinde değerlendirilmesi ve gerçek bir bilgi oluşturulması ile oluşturulmuş olan bu veri tabanından değerlendirmeler yaparak kaçakları asgari orana indirilmesidir.

Uygun şebeke topolojisi, yazılım ve donanımla enerji takibini trafo lokasyonu bazında takip etmek, trafo çıkışı ile lokasyondaki tüketim miktarını eş zamanlı ölçerek lokasyonda tespit edilecek tüketim farkları belirlenebilir ve coğrafi olarak daha küçük alanlarda detaylı araştırmalar yapılması mümkün olabilir.

Uzaktan veri erişimleri tam olarak gerçekleştiği anda, enerji ve müşteri yönetim sistemleri daha kurumsal hale gelecek, özellikle e-fatura uygulaması ile hem zaman yönetimi hem de daha çevreci uygulamalar mümkün olabilecektir.

Ayrıca gün öncesi talep tahminleri ve yatırım planlamaları konusunda daha hızlı ve güvenli olarak bilgi paylaşımı da gerçekleşmiş olacaktır.

Bunların dışında müşterilerin tüketimlerinin bölgesel olarak benzer abonelerle, kurulu güç/tüketim ilişkisi ile ve müşterilerin mevsimsel olarak geçmiş tüketimleri üzerinden kıyaslama yolu ile kontrol veri tabanları oluşturmak bu günkü imkânlarla da mümkündür, önemli olan tüm lisans bölgesinin tam denetimini sağlamaktır.

Bunların yanında gerek lisans bölgesindeki iller, gerekse tüm lisans bölgesindeki gerçek kayıp/kaçak hesaplamasında da alım noktasındaki baradan ölçümü yapılan ve sıfır kayıplı aboneler diye tabir edilen abonelerin tüketimlerinin de dikkate alınması gerekmektedir, aksi halde üretilen bilgiler tam olarak gerçeği yansıtmayabilir şöyle ki,

200 MW gücü olan iki farklı il düşünürsek, bunlardan birinde sadece bir abonenin TEİAŞ alım noktasındaki baradan beslenen 90 MW gücündeki müşterinin tüketim yaptığını düşünürsek, her iki ilin de kaçak kayıp oranları aynı olsa bile bu 90 MW gücünde sıfır kayıplı müşteriye sahip olan ilin görünen kaçak/kayıp oranının daha düşük görüneceği de bir gerçektir.

Bu konuda bazı çalışmaların yapıldığı bilinmektedir, önemli olan sektörün ihtiyaçlarını karşılayabilecek ve enerji yönetimini daha verimli hale getirecek bir çözümün hayata geçirilmesidir.