Akıllı Sayaçlardan Yeteri Kadar Faydalanmak!

Akıllı diye tabir ettiğimiz elektrik sayaçları, tasarımcısının tanımladığı kadar bilgiyi, tanımlanan süre boyunca hafızasında tutabilmekte ve bu bilgileri gerek sayaç üzerindeki tuş yardımı ile sayaç ekranında, gerek uygun cihazla optik port’tan transfer ederek veya gerekli modem donanımı ile kablolu ve kablosuz olarak istenilen merkeze iletebilme özelliğine sahiptir.

            Bu kadar önemli içerikler üretilmiş ve kullanıma hazır beklerken son üç aydır yaşadığımız gibi üç ay içerisinde üç defa elektrik fiyatlarına zam geldiği durumda, gerçek zamanlı tüketim endeksli fiyatlandırma uygulanması yerine,

Yüksek tüketimli tüketicilerin bazılarının faturalamaya esas tüketim kayıtlarının her ayın son günü 00:00 kayıtları esas alınarak fatura edilirken bunun dışında kalan diğer tüm tüketiciler için ise, kıyaslama yöntemiyle eski ve yeni fiyatların tüketim günlerine oranlaması ile bulunan bir ortalama fiyat üzerinden hesaplandığı görülmektedir.

            Bu durumda, ilk okuma tarihi 16 Eylül 2018, son okuma tarihi 16 Ekim 2018 tarihi olan bir tüketicide;

            Eylül ayındaki birim fiyattan 15 gün, ekim ayındaki birim fiyattan ise 15 gün elektrik kullanmış varsayılmaktadır ama hangi birim fiyat tan ne kadar elektrik kullandığı ayrıştırılmamaktadır.

            Eğer tüketici, sayacın kaydettiği tüketimin tamamını eylül ayında yapmış ise tüketiminin yarısı ekim fiyatından da fiyatlandırılacağı için tüketici, aksi durumda olup Eylül ayında herhangi bir nedenle elektriği kesik olmadığı halde tüketim yapmayıp da sayacın kaydettiği tüketimin tamamını Ekim ayında yapmış ise o zaman da tedarik şirketleri zarara uğramaktadır.

Akıllı (elektronik) sayaçların manuel (tüketim değerlerinin el yardımı ile okunarak değerlerin el ile kaydedilmesi) okuma dışında kablolu veya kablosuz iletişi modelleri ile geriye dönük zaman dilimlerinde de sayaçların kaydettiği bilgilere ayrıntılı olarak ulaşılabilmektedir.

Tüketimlerin ait olduğu dönemlere ait birim fiyattan hesaplanıp adil bir ücretlendirme olması akıllı sayacı olan tüm tüketicilerde mümkün olmakla birlikte,

Tüketicilere ayrıntılı birim fiyatlarla fatura düzenlenmesi için sayaç okumada kullanılan el terminalleri ve CRM yazılımlarında düzenlemelerle sorun çözülebilir, fakat uygulamaya konulacağı ifade edilen kademeli tarife uygulaması ile dönem itibariyle iki farklı birim fiyatı içeren fatura hesaplamalarının fatura üzerinde ayrıntılı olarak görülebilmesi için mevcut fatura formatında yeni düzenlemeler gerekecektir.

Yakın zaman içerisinde kademeli tarife uygulaması başlayacak ise fatura tasarımında yeni düzenleme çalışması kaçınılmaz olacaktır, bu fırsatı değerlendirip birden fazla birim fiyat içeren dönemlere ait faturalara uygun tasarım üzerinde de çalışma olursa bir seferlik çalışma ile birden fazla sorunun çözümü gerçekleşmiş olacaktır.

Bu yeni duruma hazırlıklar şirketler tarafından yapılırken, kamu otoritesi tarafında ise iletişim altyapısı uygun olan tüketicilere basılı fatura yerine elektronik fatura gönderilmesi ve basılı faturalar üzerine elektrik şirketleri tarafından reklam alınarak gelir modeli oluşturulmasının da önünün açılması sistem için faydalı olacaktır.

Madem elektrik sayaçlarımız akıllı, o zaman ortak akıl yürüterek fayda ve performansı en üst seviyeye çıkarmak mümkündür.

Coşkun Tezel

coskuntezel44@gmail.com

Doğalgaz Sayaçları Mahkemelik Oldu!

Doğalgazda tamamen dışa bağımlı olmamız ve kur artışları nedeniyle, kartlı (ön ödemeli ) sayacı olan tüketicilerin düşük kur zamanında aldıkları doğalgazı, doğalgaz fiyatının yükseldiği dönemlerde de peşin olarak aldıkları ucuz fiyattan doğalgaz kullanmaları nedeniyle maddi kayıp yaşayan doğalgaz dağıtım şirketleri;

Doğalgaz dağıtım şirketlerinin ön ödemeli sayaçlara yüklenen doğalgaza gelen zamları üstlenmek zorunda kaldığını belirterek, bu durumda oluşan mali kayıplarından kurtulmak için,  Ön ödemeli doğalgaz sayaçlarına Tl. Yüklenerek bu durumun önlenebileceği iddiasıyla bir çalışma başlatmış,

Bu konudaki kendi görüşümü 23.07.2018 tarihinde www.akillisebekeler.com sitesinde , https://www.akillisebekeler.com/2018/07/23/on-odemeli-dogalgaz-sayaclari-ve-guncel-tarifeden-tuketim-hesaplama/ )

Üzerinde çalışılan bu iş modelinin, doğalgaz dağıtım şirketlerinin Doğalgaz sayaçlarına uzak erişimi olmadığı müddetçe bir çözüm olamayacağını ifade etmiş bu konuda belki karar alıcılar için yeni bir çözüm araştırılır diye umut etmiştim;

EPDK ise çözüme katkı amacıyla Tüketici hizmetleri Yönetmeliğine “mevcut ön ödemeli sayaçlara Türk Lirası yükleme/Türk Lirası düzeltme/Türk Lirası satış yöntemleri uygulanabilir” fıkrasını eklemişti.

https://www.haberturk.com/dogalgaz-sayaclarinda-tl-donemi-basladi-2080597-ekonomi

Aradan geçen üç ay içerisinde düşünülen iş modelinin uygulanamayacağı görülünce, bu sefer Doğalgaz dağıtım şirketleri ön ödemeli doğalgaz sayaçlarını mekanik sayaç ile değiştirmeye başlayıp da ön ödemeli sayaçlı abonelerde olmayan güvence bedelini ön ödemeli sayacını mekanik sayaçla değiştirdikleri tüketicilerden almaya başlayınca konu yargı sürecine taşınmış ve sonuçta Yargıtay’da tüketiciyi haklı bularak sayaçların değiştirilip tüketicilerden para (güvence bedeli) alınmaması yönünde karar vermiş ve dağıtım şirketleri haklı davalarında mağdur olmuşlardır.

https://www.sozcu.com.tr/2018/ekonomi/epdk-son-noktayi-koydu-sayac-bedelleri-iade-edildi-2682524/

Bütün bu aşamalardan sonra, doğalgaz dağıtım şirketleri doğalgaza gelen yeni zamdan sonra ön ödemeli sayaçlarda da endeks tespiti yaparak sayaçlarda kullanılmayan bakiyelerin fiyat farkını bir sonraki gaz dolum aşamasında uygulamaya çalışabilirler ki, tüm ön ödemeli sayaçları bir günde okuyamayacakları için bu düşünce de beklenen verimi sağlamaktan uzak olacaktır.

Oysa geçen üç aylık süre içerisinde;

Doğalgaz piyasasında sayaç mülkiyetleri tüketicilere ait olması nedeniyle, mevcut ön ödemeli sayaçların amortisman bedeli düşüldükten sonra veya amortisman bedeli düşülmeden mekanik sayaç (ön ödemeli sayaçların mekanik sayaca dönüştürülmesi imkanlarına göre) fiyatına dağıtım şirketi tarafından geri alınması şartı ile sayaçların zamanla değiştirilmesi hususunda bir yönetmelik değişikliğine gidilmesi çözümü üzerine çalışılsa ve bu çerçeve kapsamında mahkemede savunma yapılsaydı daha farklı sonuçlar alınabilirdi.

İşin doğrusu ön ödemeli sayaçlar, sayaç okuma masraflarından tasarruf sağlarken diğer taraftan başta bu tür fiyat değişimlerini tüketiciye yansıtamamaktan dolayı dağıtım şirketlerinin zararına sebep olurken,

Diğer taraftan, doğalgaz satışı tüketicinin gerçek zamanlı tüketimine bağlı kalmadan tüketici açısından uygun zamanlarda doğalgaz alınarak, doğalgaz kredisi olarak tutulması nedeniyle dağıtım şirketleri doğalgaz alışlarını gerçek zamanlı ölçebilme imkânına sahip olurken, diğer taraftan tüketime bağlı doğalgaz satışlarını ölçme imkânından uzak olduğu için ticari kayıplarını ölçme imkânından uzak kalmaktadır.

Eğer bir yerde bir sorun varsa mutlaka çözümü de vardır.

Coşkun Tezel

Üç Zamanlı Tarifeden Elektrik Kullanan Tüketiciler İçin Zaman Karmaşası Devam Ediyor.

Bildiğiniz gibi Elektrik tüketimi;

Abone tipleri dışında, Kurulu güce bağlı olarak tek terim ve çift terim ile serbest tüketici limiti ( 2.000 kwh/Yıl) ve üstü tüketim dışında herhangi bir kriter gerektirmeyen ve günün zaman dilimlerine (Yaz/Kış saati uygulaması olduğu dönemlerde standart olarak (Gündüz 06-17), Puant (17-22), Gece (22-06)  saatlerindeki tüketimlerin farklı birim fiyatlardan hesaplandığı bir tarife çeşididir.

Akıllı sayaçla, üretim aşamasında yaz/kış saatine otomatik geçişe programlanmış olarak üretilmektedir.

İki yıldır Ülkemizde Yaz/kış saati uygulamasına son verilmiş olmasına rağmen, Resmi Gazetede yayınlanan son Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile yaz saati uygulamasının kalıcı olarak uygulanmasına karar verilmiştir.

İki yıl önceki ilk uygulamanın Elektrik satışına uygulanması ise EPDK’nın bir kararı ile;

" Çok zamanlı tarifelerin uygulanması bakımından sayaç saati sürekli yaz saati uygulamasına göre güncellenmemiş sayaçlar üzerinden tüketimleri ölçülen tüketiciler için Ekim ayının son pazar günü ile      

Mart ayının son pazar günü arasında;

Gündüz dönemi : Saat 07-18
Puant dönemi : Saat 18-23
Gece dönemi : Saat 23-07 olarak,

Mart ayının son pazar günü ile Ekim ayının son pazar günü arasında ise;

Gündüz dönemi : Saat 06-17
Puant dönemi : Saat 17-22
Gece dönemi : Saat 22-06 olarak uygulanır.

Sayaç saati sürekli yaz saati uygulamasına göre güncellenmiş sayaçlar üzerinden tüketimleri ölçülen tüketiciler için yıl boyunca;

Gündüz dönemi : Saat 06-17
Puant dönemi : Saat 17-22
Gece dönemi : Saat 22-06

şekline uygulanmasına karar verilmiştir.

            Bu tarihten sonra tüketimleri yaz/kış saati uygulamasına göre üretilmiş olan sayaçlarla ölçülen ve üç zamanlı tarifeden elektrik enerjisi alan tüm tüketiciler EPDK’nın belirlediği yeni tüketim zamanlamasına göre yılda iki defa tüketim saatlerini ayarlamak zorunda kalacaklar.

            Serbest tüketici sayısının en yüksek zamanında 5 milyon, hâlihazırda ise 500 bin olduğu düşünürse, tüketicilerin hepsi yeni zaman dilimlerinin hangi gün yapılacağını bilmesi mümkün olmayacağına göre,

Tüketici iletişim bilgilerini yeteri kadar güncelleyememiş olan tedarikçiler bu tüketicilere üç zamanlı tarife uygulama saatini ve gününü bildiremezlerse çok sayıda serbest tüketici Ülkede yaz saati uygulandığı halde elektrik sayaçlarının zaman saatini bir saat geri almasından dolayı mağduriyet yaşayacakları görülmektedir.

Genel olarak elektrik masraflarını düşürmek için sadece gece saatinde tek vardiya çalışan imalat tesisleri ile büyük sulama kooperatiflerinin tüketimlerinin bir saati puant saatine kayması ile kazanacakları tüm indirimi kaybedecekleri gibi zaman, zaman fatura tutarları tek zamanlı tarifeden bile yüksek olabilmekte ve tüketiciler mağduriyet yaşamaktadırlar.

Bundan sonra üretilecek elektrik sayaçlarının sadece yaz saati konumunda çalışacak olması ise, dağıtım şirketleri açısından büyük sorun olacak, birkaç metre arayla iki tüketiciden birinin sayacı yaz/kış saati sistemine göre günü geldiğinde zaman dilimini güncelleyecek, diğer taraftan ise sadece yaz saati dilimine göre çalışan sayaç her zaman güncel yaz saati uygulamasında kalacağı için sayaçlardan biri 18’i gösterirken diğeri zaman olarak 17’yi gösterecektir ki bu durumda;

Tüketim tespitinin hangi sayaçta gerçek zaman diliminde yapıldığı ve nasıl fiyatlandırılacağı konusunda bir karmaşaya sebep olacaktır.

Kısa vadeli çözümde Dağıtım şirketleri sayaç bilgilerini güncel tutarak, zaman dilimi açısından yeni ve eski jenerasyon sayaçların tüketimlerini ve fiyatlandırmalarını bir yazılım ile işletebilirler,  fakat burada eski jenerasyon sayaç kullanıcılarını zamanından önce tebligat şartları uyarınca bilgilendirmek zorundadırlar.

 Kesin çözüm ise, kullanımdaki tüm elektronik sayaçların iyi planlanmış bir program dâhilinde zaman güncellemelerinin yapılmasından geçmektedir, böylelikle tüketici mağduriyetleri de önlenmiş olacaktır.

Coşkun Tezel

01 Ekim 2018 Tarihinden Geçerli Faturalamaya Esas Elektrik Satış Tarifesi